Quyết định 3771/QĐ-BYT năm 2025 về Tài liệu chuyên môn “Hướng dẫn quy trình kỹ thuật về Nội tiết - Tập 1” do Bộ trưởng Bộ Y tế ban hành

QUYẾT ĐỊNH

VỀ VIỆC BAN HÀNH TÀI LIỆU CHUYÊN MÔN “HƯỚNG DẪN QUY TRÌNH KỸ THUẬT VỀ NỘI TIẾT - TẬP 1”

BỘ TRƯỞNG BỘ Y TẾ

Căn cứ Luật Khám bệnh, chữa bệnh năm 2023;

Căn cứ Nghị định số 42/2025/NĐ-CP ngày 27 tháng 02 năm 2025 của Chính phủ quy định chức năng, nhiệm vụ, quyền hạn và cơ cấu tổ chức của Bộ Y tế;

Căn cứ Thông tư số 23/2024/TT-BYT ngày 18 tháng 10 năm 2024 của Bộ trưởng Bộ Y tế ban hành danh mục kỹ thuật trong khám bệnh, chữa bệnh;

Căn cứ Biên bản họp ngày 10 tháng 06 năm 2025 của Hội đồng chuyên môn nghiệm thu quy trình kỹ thuật về Nội tiết và Công văn số 1448/BVNTTW ngày 17 tháng 10 năm 2025 của Bệnh viện Nội tiết Trung ương về việc gửi dự thảo hướng dẫn quy trình kỹ thuật về Nội tiết;

Theo đề nghị của Cục trưởng Cục Quản lý Khám, chữa bệnh.

QUYẾT ĐỊNH:

Điều 1. Ban hành kèm theo Quyết định này tài liệu chuyên môn “Hướng dẫn quy trình kỹ thuật về Nội tiết - Tập 1”, gồm 82 quy trình kỹ thuật.

Điều 2. Tài liệu chuyên môn “Hướng dẫn quy trình kỹ thuật về Nội tiết - Tập 1” được áp dụng tại các cơ sở khám bệnh, chữa bệnh.

Điều 3. Quyết định này có hiệu lực kể từ ngày ký, ban hành và thay thế Quyết định số 1119/QĐ-BYT ngày 05/04/2013 của Bộ trưởng Bộ Y tế về việc ban hành tài liệu “Hướng dẫn quy trình kỹ thuật chuyên ngành Nội tiết” và Quyết định số 7749/QĐ-BYT ngày 27/12/2018 của Bộ trưởng Bộ Y tế về việc ban hành tài liệu “Hướng dẫn quy trình kỹ thuật chuyên ngành Nội tiết”.

Điều 4. Các ông, bà: Chánh Văn phòng Bộ; Cục trưởng Cục Quản lý Khám, chữa bệnh; Cục trưởng, Vụ trưởng các Cục, Vụ thuộc Bộ Y tế; Giám đốc các bệnh viện trực thuộc Bộ Y tế; Giám đốc Sở Y tế các tỉnh, thành phố trực thuộc trung ương; Thủ trưởng Y tế các ngành và các cơ quan, đơn vị liên quan chịu trách nhiệm thi hành Quyết định này./

HƯỚNG DẪN QUY TRÌNH KỸ THUẬT

VỀ NỘI TIẾT - TẬP 1

(Ban hành kèm theo Quyết định số 3771/QĐ-BYT ngày 08 tháng 12 năm 2025 của Bộ trưởng Bộ Y tế)

LỜI MỞ ĐẦU

Hướng dẫn quy trình kỹ thuật chuyên ngành Nội tiết đã được Bộ trưởng Bộ Y tế đã ký, ban hành tại Quyết định số 1119/QĐ-BYT ngày 05/4/2013 của Bộ Y tế và Quyết định số 7749/QĐ-BYT ngày 27/12/2018 của Bộ Y tế. Các hướng dẫn quy trình kỹ thuật này làm căn cứ để các cơ sở khám bệnh, chữa bệnh, người hành nghề khám bệnh, chữa bệnh và nhân viên y tế triển khai áp dụng và thực hiện các kỹ thuật khám bệnh, chữa bệnh về Nội tiết.

Nhằm mục đích cập nhật, bổ sung tiến bộ khoa học kỹ thuật trong khám bệnh, chữa bệnh và tiếp tục chuẩn hóa quy trình thực hiện kỹ thuật khám bệnh, chữa bệnh về Nội tiết, Bộ Y tế đã giao một số bệnh viện làm đầu mối xây dựng Hướng dẫn Quy trình kỹ thuật về Nội tiết, gồm Bệnh viện Nội tiết Trung ương, Bệnh viện Bạch Mai, Bệnh viện K, Bệnh viện Nhi Trung ương và Bệnh viện Hữu nghị Việt Đức, trong đó Bệnh viện Nội tiết Trung ương được giao làm đầu mối tổng hợp chung Hướng dẫn Quy trình kỹ thuật về Nội tiết. Các bệnh viện được giao đã huy động và phân công các giáo sư, phó giáo sư, tiến sĩ, bác sĩ chuyên khoa Nội tiết để biên soạn Hướng dẫn quy trình kỹ thuật; tổ chức họp hội đồng khoa học trong bệnh viện để nghiệm thu; thực hiện biên tập, hoàn thiện theo ý kiến của Hội đồng chuyên môn nghiệm thu do Bộ Y tế thành lập và chịu trách nhiệm về chuyên môn kỹ thuật quy định trong Hướng dẫn quy trình kỹ thuật. Hướng dẫn quy trình kỹ thuật được các thành viên biên soạn rà soát hướng dẫn hiện có, tham khảo các tài liệu trong nước, nước ngoài để cập nhật.

Bộ Y tế đã thành lập Hội đồng chuyên môn nghiệm thu Hướng dẫn quy trình kỹ thuật về Nội tiết với sự tham gia của đại diện một số vụ, cục chức năng của Bộ Y tế, các thành viên chuyên môn là các giáo sư, phó giáo sư, tiến sĩ, bác sĩ chuyên khoa hàng đầu về Nội tiết. Các thành viên chuyên môn đã làm việc với tinh thần trách nhiệm, đóng góp về thời gian, trí tuệ, kinh nghiệm để góp ý, nghiệm thu Hướng dẫn quy trình kỹ thuật. Hướng dẫn quy trình kỹ thuật về Nội tiết - Tập 1 được xây dựng cho các kỹ thuật có trong Phụ lục số 02 đồng thời có tên (trùng hoặc tên khác nhưng bản chất kỹ thuật và quy trình kỹ thuật thực hiện giống nhau) trong Phụ lục số 01 (của Thông tư số 23/2024/TT-BYT ngày 18 tháng 10 năm 2024 của Bộ trưởng Bộ Y tế ban hành danh mục kỹ thuật trong khám bệnh, chữa bệnh) và đã được Hội đồng chuyên môn nghiệm thu và được Bộ Y tế ban hành với tổng số 82 quy trình kỹ thuật, thay thế “Hướng dẫn quy trình kỹ thuật chuyên ngành Nội tiết” đã được ban hành tại Quyết định số 1119/QĐ-BYT ngày 05/04/2013 của Bộ trưởng Bộ Y tế và Quyết định số 7749/QĐ-BYT ngày 27/12/2018 của Bộ trưởng Bộ Y tế.

Bộ Y tế xin trân trọng cảm ơn sự đóng góp tích cực và hiệu quả của các chuyên gia về nội tiết, đặc biệt là tập thể lãnh đạo và nhóm thư ký biên soạn và nghiệm thu của Bệnh viện Nội tiết Trung ương.

Trong quá trình biên tập khó tránh được những sai sót, chúng tôi rất mong nhận được sự đóng góp ý kiến từ quý độc giả đồng nghiệp để Tài liệu chuyên môn ngày một hoàn thiện hơn. Mọi ý kiến góp ý xin gửi về Cục Quản lý Khám, chữa bệnh- Bộ Y tế, 138A Giảng Võ, Hà Nội.

QUYẾT ĐỊNH

VỀ VIỆC BAN HÀNH TÀI LIỆU CHUYÊN MÔN “HƯỚNG DẪN QUY TRÌNH KỸ THUẬT VỀ NỘI TIẾT - TẬP 1”

BỘ TRƯỞNG BỘ Y TẾ

Căn cứ Luật Khám bệnh, chữa bệnh năm 2023;

Căn cứ Nghị định số 42/2025/NĐ-CP ngày 27 tháng 02 năm 2025 của Chính phủ quy định chức năng, nhiệm vụ, quyền hạn và cơ cấu tổ chức của Bộ Y tế;

Căn cứ Thông tư số 23/2024/TT-BYT ngày 18 tháng 10 năm 2024 của Bộ trưởng Bộ Y tế ban hành danh mục kỹ thuật trong khám bệnh, chữa bệnh;

Căn cứ Biên bản họp ngày 10 tháng 06 năm 2025 của Hội đồng chuyên môn nghiệm thu quy trình kỹ thuật về Nội tiết và Công văn số 1448/BVNTTW ngày 17 tháng 10 năm 2025 của Bệnh viện Nội tiết Trung ương về việc gửi dự thảo hướng dẫn quy trình kỹ thuật về Nội tiết;

Theo đề nghị của Cục trưởng Cục Quản lý Khám, chữa bệnh.

QUYẾT ĐỊNH:

Điều 1. Ban hành kèm theo Quyết định này tài liệu chuyên môn “Hướng dẫn quy trình kỹ thuật về Nội tiết - Tập 1”, gồm 82 quy trình kỹ thuật.

Điều 2. Tài liệu chuyên môn “Hướng dẫn quy trình kỹ thuật về Nội tiết - Tập 1” được áp dụng tại các cơ sở khám bệnh, chữa bệnh.

Điều 3. Quyết định này có hiệu lực kể từ ngày ký, ban hành và thay thế Quyết định số 1119/QĐ-BYT ngày 05/04/2013 của Bộ trưởng Bộ Y tế về việc ban hành tài liệu “Hướng dẫn quy trình kỹ thuật chuyên ngành Nội tiết” và Quyết định số 7749/QĐ-BYT ngày 27/12/2018 của Bộ trưởng Bộ Y tế về việc ban hành tài liệu “Hướng dẫn quy trình kỹ thuật chuyên ngành Nội tiết”.

Điều 4. Các ông, bà: Chánh Văn phòng Bộ; Cục trưởng Cục Quản lý Khám, chữa bệnh; Cục trưởng, Vụ trưởng các Cục, Vụ thuộc Bộ Y tế; Giám đốc các bệnh viện trực thuộc Bộ Y tế; Giám đốc Sở Y tế các tỉnh, thành phố trực thuộc trung ương; Thủ trưởng Y tế các ngành và các cơ quan, đơn vị liên quan chịu trách nhiệm thi hành Quyết định này./

HƯỚNG DẪN QUY TRÌNH KỸ THUẬT

VỀ NỘI TIẾT - TẬP 1

(Ban hành kèm theo Quyết định số 3771/QĐ-BYT ngày 08 tháng 12 năm 2025 của Bộ trưởng Bộ Y tế)

LỜI MỞ ĐẦU

Hướng dẫn quy trình kỹ thuật chuyên ngành Nội tiết đã được Bộ trưởng Bộ Y tế đã ký, ban hành tại Quyết định số 1119/QĐ-BYT ngày 05/4/2013 của Bộ Y tế và Quyết định số 7749/QĐ-BYT ngày 27/12/2018 của Bộ Y tế. Các hướng dẫn quy trình kỹ thuật này làm căn cứ để các cơ sở khám bệnh, chữa bệnh, người hành nghề khám bệnh, chữa bệnh và nhân viên y tế triển khai áp dụng và thực hiện các kỹ thuật khám bệnh, chữa bệnh về Nội tiết.

Nhằm mục đích cập nhật, bổ sung tiến bộ khoa học kỹ thuật trong khám bệnh, chữa bệnh và tiếp tục chuẩn hóa quy trình thực hiện kỹ thuật khám bệnh, chữa bệnh về Nội tiết, Bộ Y tế đã giao một số bệnh viện làm đầu mối xây dựng Hướng dẫn Quy trình kỹ thuật về Nội tiết, gồm Bệnh viện Nội tiết Trung ương, Bệnh viện Bạch Mai, Bệnh viện K, Bệnh viện Nhi Trung ương và Bệnh viện Hữu nghị Việt Đức, trong đó Bệnh viện Nội tiết Trung ương được giao làm đầu mối tổng hợp chung Hướng dẫn Quy trình kỹ thuật về Nội tiết. Các bệnh viện được giao đã huy động và phân công các giáo sư, phó giáo sư, tiến sĩ, bác sĩ chuyên khoa Nội tiết để biên soạn Hướng dẫn quy trình kỹ thuật; tổ chức họp hội đồng khoa học trong bệnh viện để nghiệm thu; thực hiện biên tập, hoàn thiện theo ý kiến của Hội đồng chuyên môn nghiệm thu do Bộ Y tế thành lập và chịu trách nhiệm về chuyên môn kỹ thuật quy định trong Hướng dẫn quy trình kỹ thuật. Hướng dẫn quy trình kỹ thuật được các thành viên biên soạn rà soát hướng dẫn hiện có, tham khảo các tài liệu trong nước, nước ngoài để cập nhật.

Bộ Y tế đã thành lập Hội đồng chuyên môn nghiệm thu Hướng dẫn quy trình kỹ thuật về Nội tiết với sự tham gia của đại diện một số vụ, cục chức năng của Bộ Y tế, các thành viên chuyên môn là các giáo sư, phó giáo sư, tiến sĩ, bác sĩ chuyên khoa hàng đầu về Nội tiết. Các thành viên chuyên môn đã làm việc với tinh thần trách nhiệm, đóng góp về thời gian, trí tuệ, kinh nghiệm để góp ý, nghiệm thu Hướng dẫn quy trình kỹ thuật. Hướng dẫn quy trình kỹ thuật về Nội tiết - Tập 1 được xây dựng cho các kỹ thuật có trong Phụ lục số 02 đồng thời có tên (trùng hoặc tên khác nhưng bản chất kỹ thuật và quy trình kỹ thuật thực hiện giống nhau) trong Phụ lục số 01 (của Thông tư số 23/2024/TT-BYT ngày 18 tháng 10 năm 2024 của Bộ trưởng Bộ Y tế ban hành danh mục kỹ thuật trong khám bệnh, chữa bệnh) và đã được Hội đồng chuyên môn nghiệm thu và được Bộ Y tế ban hành với tổng số 82 quy trình kỹ thuật, thay thế “Hướng dẫn quy trình kỹ thuật chuyên ngành Nội tiết” đã được ban hành tại Quyết định số 1119/QĐ-BYT ngày 05/04/2013 của Bộ trưởng Bộ Y tế và Quyết định số 7749/QĐ-BYT ngày 27/12/2018 của Bộ trưởng Bộ Y tế.

Bộ Y tế xin trân trọng cảm ơn sự đóng góp tích cực và hiệu quả của các chuyên gia về nội tiết, đặc biệt là tập thể lãnh đạo và nhóm thư ký biên soạn và nghiệm thu của Bệnh viện Nội tiết Trung ương.

Trong quá trình biên tập khó tránh được những sai sót, chúng tôi rất mong nhận được sự đóng góp ý kiến từ quý độc giả đồng nghiệp để Tài liệu chuyên môn ngày một hoàn thiện hơn. Mọi ý kiến góp ý xin gửi về Cục Quản lý Khám, chữa bệnh- Bộ Y tế, 138A Giảng Võ, Hà Nội.

Xin trân trọng cảm ơn!

NGUYÊN TẮC XÂY DỰNG, BAN HÀNH VÀ ÁP DỤNG
HƯỚNG DẪN QUY TRÌNH KỸ THUẬT TRONG KHÁM BỆNH, CHỮA BỆNH

1. Nguyên tắc xây dựng và ban hành Hướng dẫn quy trình kỹ thuật trong khám bệnh, chữa bệnh:

a) Hướng dẫn quy trình kỹ thuật được xây dựng và ban hành theo từng chương, chuyên ngành bảo đảm đầy đủ các nội dung cơ bản về chỉ định, chống chỉ định, thận trọng, chuẩn bị đến các bước thực hiện kỹ thuật theo trình tự thực hiện từ khi bắt đầu đến khi kết thúc thực hiện kỹ thuật;

b) Thời gian thực hiện kỹ thuật, nhân lực, thuốc, thiết bị y tế… (danh mục và số lượng) được quy định trong Hướng dẫn quy trình kỹ thuật căn cứ trên yêu cầu chuyên môn, tính phổ biến, thường quy thực hiện tại cơ sở khám bệnh, chữa bệnh. Trong thực tế triển khai, thời gian thực hiện kỹ thuật, nhân lực, thuốc, thiết bị y tế… (danh mục và số lượng) có thể thay đổi dựa trên cá thể người bệnh, tình trạng bệnh, diễn biến lâm sàng… và điều kiện thực tế hạ tầng, thiết bị, nhân lực của mỗi cơ sở khám bệnh, chữa bệnh;

c) Ngoài địa điểm thực hiện kỹ thuật như phòng phẫu thuật (phòng mổ), phòng thực hiện kỹ thuật (phòng thủ thuật), phòng bệnh... được quy định trong mỗi Hướng dẫn quy trình kỹ thuật, kỹ thuật có thể được thực hiện ở các địa điểm khác theo nguyên tắc:

- Kỹ thuật được quy định thực hiện ở phòng bệnh thì kỹ thuật đó được phép thực hiện tại phòng thủ thuật, phòng phẫu thuật; ngược lại kỹ thuật quy định thực hiện tại phòng phẫu thuật không được phép thực hiện tại phòng thủ thuật, phòng bệnh trừ trường hợp cấp cứu theo quy định pháp luật về khám bệnh, chữa bệnh;

- Kỹ thuật được quy định thực hiện ở phòng thủ thuật thì kỹ thuật đó được phép thực hiện tại phòng phẫu thuật; không được phép thực hiện tại phòng bệnh trừ trường hợp cấp cứu theo quy định pháp luật về khám bệnh, chữa bệnh.

2. Nguyên tắc áp dụng Hướng dẫn quy trình kỹ thuật trong khám bệnh, chữa bệnh:

a) Cơ sở khám bệnh, chữa bệnh được phép áp dụng toàn bộ Hướng dẫn quy trình kỹ thuật trong khám bệnh, chữa bệnh do Bộ trưởng Bộ Y tế ban hành và phải có văn bản do người đứng đầu cơ sở khám bệnh, chữa bệnh phê duyệt việc triển khai áp dụng toàn bộ Hướng dẫn quy trình kỹ thuật do Bộ trưởng Bộ Y tế ban hành.

Trường hợp cơ sở khám bệnh, chữa bệnh xây dựng và ban hành Hướng dẫn quy trình kỹ thuật áp dụng tại cơ sở khám bệnh, chữa bệnh thì việc xây dựng, ban hành Hướng dẫn quy trình kỹ thuật phải tuân thủ theo nguyên tắc quy định tại khoản 1 Điều này, căn cứ trên Hướng dẫn quy trình kỹ thuật tương ứng do Bộ trưởng Bộ Y tế ban hành và là căn cứ để cơ sở khám bệnh, chữa bệnh triển khai, áp dụng. Cơ sở khám bệnh, chữa bệnh xây dựng và ban hành Hướng dẫn quy trình kỹ thuật áp dụng tại cơ sở khám bệnh, chữa bệnh chịu hoàn toàn trách nhiệm về việc xây dựng, ban hành và áp dụng.

b) Tài liệu chuyên môn Hướng dẫn quy trình kỹ thuật ban hành kèm theo Quyết định này được áp dụng cho các kỹ thuật quy định tại Phụ lục số 02 Thông tư số 23/2024/TT- BYT ban hành Danh mục kỹ thuật trong khám bệnh, chữa bệnh có cùng tên hoặc có tên khác so với tên kỹ thuật tại Phụ lục số 01 Thông tư số 23/2024/TT-BYT nhưng bản chất và quy trình kỹ thuật thực hiện giống nhau.

c) Quy trình kỹ thuật của kỹ thuật có tên trong cột số 3 được áp dụng đối với các kỹ thuật có tên trong cột số 5 của Phụ lục về Danh mục kỹ thuật được ban hành kèm theo Quyết định này.

d) Người thực hiện các kỹ thuật khám bệnh, chữa bệnh là người hành nghề có phạm vi hành nghề phù hợp với kỹ thuật thực hiện theo quy định của Luật Khám bệnh, chữa bệnh mà không bị giới hạn bởi các chức danh nghề nghiệp được liệt kê trong từng quy trình kỹ thuật. Đồng thời các chức danh nghề nghiệp được quy định trong từng quy trình kỹ thuật cũng chỉ được thực hiện khi có phạm vi hành nghề theo quy định của Luật Khám bệnh, chữa bệnh.

đ) Cơ sở khám bệnh, chữa bệnh chỉ được thực hiện kỹ thuật khám bệnh, chữa bệnh sau khi được cấp có thẩm quyền phê duyệt, cho phép và sử dụng thuốc, thiết bị y tế được cấp phép theo quy định hiện hành.

e) Trong quá trình triển khai áp dụng Hướng dẫn quy trình kỹ thuật, nếu có các bất cập hoặc nhu cầu cần sửa đổi, bổ sung, cập nhật…, các cơ sở khám bệnh, chữa bệnh chủ động cập nhật và ban hành Hướng dẫn quy trình kỹ thuật áp dụng tại cơ sở khám bệnh, chữa bệnh, đồng thời báo cáo, đề xuất Bộ Y tế (Cục Quản lý Khám, chữa bệnh) để xem xét ban hành áp dụng trong cả nước.

MỤC LỤC

LỜI NÓI ĐẦU

NGUYÊN TẮC XÂY DỰNG, BAN HÀNH VÀ ÁP DỤNG

PHỤ LỤC DANH MỤC KỸ THUẬT

DANH MỤC CÁC TỪ VIẾT TẮT

1. TRÍCH RẠCH, DẪN LƯU ÁP XE TUYẾN GIÁP

2. PHẪU THUẬT CẮT BÁN PHẦN 1 THÙY TUYẾN GIÁP

3. PHẪU THUẬT CẮT EO TUYẾN GIÁP

4. CẮT THÙY THÁP TUYẾN GIÁP

5. PHẪU THUẬT CẮT BÁN PHẦN 1 THÙY TUYẾN GIÁP VÀ LẤY NHÂN THÙY CÒN LẠI

6. PHẪU THUẬT CẮT 1 THÙY TUYẾN GIÁP 7. PHẪU THUẬT CẮT 1 THÙY VÀ EO TUYẾN GIÁP

8. PHẪU THUẬT CẮT 1 THÙY VÀ THÙY THÁP TUYẾN GIÁP

9. PHẪU THUẬT CẮT BÁN PHẦN 2 THÙY TUYẾN GIÁP

10. PHẪU THUẬT CẮT 1 THÙY TUYẾN GIÁP TRONG BƯỚU GIÁP KHỔNG LỒ

11. PHẪU THUẬT CẮT 1 THÙY TUYẾN GIÁP LẤY BƯỚU THÒNG

12. PHẪU THUẬT CẮT 1 THÙY TUYẾN GIÁP VÀ LẤY NHÂN THÙY CÒN LẠI

13. PHẪU THUẬT CẮT 1 THÙY TUYẾN GIÁP VÀ BÁN PHẦN THÙY CÒN LẠI

14. PHẪU THUẬT CẮT 1 THÙY TUYẾN GIÁP VÀ CẮT BÁN PHẦN THÙY CÒN LẠI TRONG BƯỚU GIÁP KHỔNG LỒ

15. PHẪU THUẬT CẮT 1 THÙY TUYẾN GIÁP LẤY BƯỚU THÒNG VÀ CẮT BÁN PHẦN THÙY CÒN LẠI

16. PHẪU THUẬT CẮT GẦN TOÀN BỘ TUYẾN GIÁP

17. PHẪU THUẬT CẮT TOÀN BỘ TUYẾN GIÁP

18. PHẪU THUẬT CẮT TOÀN BỘ TUYẾN GIÁP TRONG BƯỚU GIÁP THÒNG

19. PHẪU THUẬT CẮT TOÀN BỘ TUYẾN GIÁP TRONG BƯỚU GIÁP KHỔNG LỒ

20. PHẪU THUẬT CẦM MÁU LẠI SAU MỔ TUYẾN GIÁP

21. PHẪU THUẬT CẮT NANG GIÁP MÓNG VÀ THÂN XƯƠNG MÓNG

22. PHẪU THUẬT CẮT TUYẾN CẬN GIÁP TRONG CƯỜNG TUYẾN CẬN GIÁP NGUYÊN PHÁT

23. PHẪU THUẬT CẮT TUYẾN CẬN GIÁP TRONG CƯỜNG TUYẾN CẬN GIÁP THỨ PHÁT

24. PHẪU THUẬT CẮT BỎ TUYẾN THƯỢNG THẬN MỘT BÊN

25. PHẪU THUẬT CẮT BÁN PHẦN TUYẾN THƯỢNG THẬN MỘT BÊN

26. PHẪU THUẬT NỘI SOI CẮT BÁN PHẦN 1 THÙY TUYẾN GIÁP

27. PHẪU THUẬT NỘI SOI CẮT EO TUYẾN GIÁP

28. PHẪU THUẬT NỘI SOI CẮT THÙY THÁP TUYẾN GIÁP

29. PHẪU THUẬT NỘI SOI CẮT 1 THÙY TUYẾN GIÁP

30. PHẪU THUẬT NỘI SOI CẮT 1 THÙY VÀ EO TUYẾN GIÁP

31. PHẪU THUẬT NỘI SOI CẮT BÁN PHẦN 1 THÙY TUYẾN GIÁP VÀ LẤY NHÂN THÙY CÒN LẠI

32. PHẪU THUẬT NỘI SOI CẮT BÁN PHẦN 2 THÙY TUYẾN GIÁP

33. PHẪU THUẬT CẮT MỘT THÙY TUYẾN GIÁP LẤY BƯỚU THÒNG TRONG BƯỚU GIÁP THÒNG CÓ NỘI SOI HỖ TRỢ

34. PHẪU THUẬT NỘI SOI CẮT 1 THÙY TUYẾN GIÁP VÀ LẤY NHÂN THÙY CÒN LẠI

35. PHẪU THUẬT NỘI SOI CẮT 1 THÙY TUYẾN GIÁP VÀ CẮT BÁN PHẦN THÙY CÒN LẠI

36. PHẪU THUẬT NỘI SOI CẮT TOÀN BỘ TUYẾN GIÁP

37. PHẪU THUẬT NỘI SOI CẮT GẦN TOÀN BỘ TUYẾN GIÁP

38. PHẪU THUẬT NỘI SOI CẮT TOÀN BỘ TUYẾN GIÁP TRONG BỆNH BASEDOW

39. PHẪU THUẬT NỘI SOI CẮT TOÀN BỘ TUYẾN GIÁP TRONG BƯỚU GIÁP THÒNG CÓ NỘI SOI HỖ TRỢ

40. PHẪU THUẬT NỘI SOI CẦM MÁU SAU MỔ TUYẾN GIÁP

41. PHẪU THUẬT NỘI SOI LÀM SẠCH VẾT MỔ VÀ DẪN LƯU SAU MỔ TUYẾN GIÁP

42. PHẪU THUẬT NỘI SOI CẮT TUYẾN CẬN GIÁP TRONG CƯỜNG TUYẾN CẬN GIÁP NGUYÊN PHÁT

43. PHẪU THUẬT NỘI SOI CẮT TUYẾN CẬN GIÁP TRONG CƯỜNG TUYẾN CẬN GIÁP THỨ PHÁT

44. PHẪU THUẬT NỘI SOI CẮT BỎ TUYẾN THƯỢNG THẬN MỘT BÊN .

45. THUẬT NỘI SOI CẮT BÁN PHẦN TUYẾN THƯỢNG THẬN MỘT BÊN

46. PHẪU THUẬT NỘI SOI CẮT ĐỐT HẠCH GIAO CẢM NGỰC

47. TIÊM YẾU TỐ TĂNG TRƯỞNG BIỂU BÌ HỐ TRỢ ĐIỀU TRỊ VẾT LOÉT DO ĐÁI THÁO ĐƯỜNG

48. ĐẮP DỊCH CHIẾT NGUYÊN BÀO SỢI HỖ TRỢ ĐIỀU TRỊ VẾT LOÉT

49. ĐẮP DỊCH CHIẾT TẾ BÀO GỐC MÁU DÂY RỐN HỖ TRỢ ĐIỀU TRỊ VẾT LOÉT

50. CHÍCH RẠCH, DẪN LƯU Ổ ÁP XE NÔNG DƯỚI DA Ở NGƯỜI BỆNH ĐÁI THÁO ĐƯỜNG

51. THÁO KHỚP NGÓN CHÂN Ở NGƯỜI BỆNH ĐÁI THÁO ĐƯỜNG

52. CẮT LỌC VẾT LOÉT, HOẠI TỬ CHI DƯỚI DIỆN TÍCH DƯỚI 50 CM2 DO ĐÁI THÁO ĐƯỜNG

53. CẮT LỌC VẾT LOÉT, HOẠI TỬ CHI DƯỚI DIỆN TÍCH 51 - 100 CM2 DO ĐÁI THÁO ĐƯỜNG

54. CẮT LỌC VẾT LOÉT, HOẠI TỬ CHI DƯỚI DIỆN TÍCH 101 - 200 CM2 DO ĐÁI THÁO ĐƯỜNG

55. CẮT LỌC VẾT LOÉT, HOẠI TỬ CHI DƯỚI DIỆN TÍCH 200 - 400 CM2 DO ĐÁI THÁO ĐƯỜNG

56. PHẪU THUẬT CẮT GÂN GẤP NGÓN CHÂN

57. GỌT CHAI CHÂN (GỌT NỐT CHAI)

58. CẮT MÓNG CHÂN, CHĂM SÓC MÓNG CHÂN

59. KHÁM BÀN CHÂN NGƯỜI BỆNH ĐÁI THÁO ĐƯỜNG

60. CHỌC HÚT DỊCH ĐIỀU TRỊ U NANG GIÁP

61. CHỌC HÚT LẤY TẾ BÀO TUYẾN GIÁP

62. CHỌC HÚT DỊCH ĐIỀU TRỊ U NANG GIÁP CÓ HƯỚNG DẪN CỦA SIÊU ÂM

63. CHỌC HÚT LẤY TẾ BÀO U GIÁP CÓ HƯỚNG DẪN CỦA SIÊU ÂM

64. NGHIỆM PHÁP DUNG NẠP GLUCOSE ĐƯỜNG UỐNG 2 MẪU CÓ ĐỊNH LƯỢNG INSULIN

65. NGHIỆM PHÁP DUNG NẠP GLUCOSE ĐƯỜNG UỐNG 2 MẪU KHÔNG ĐỊNH LƯỢNG INSULIN

66. NGHIỆM PHÁP DUNG NẠP GLUCOSE ĐƯỜNG UỐNG 3 MẪU CHO PHỤ NỮ MANG THAI

67. NGHIỆM PHÁP NHỊN ĐÓI 72 GIỜ

68. NGHIỆM PHÁP KÍCH THÍCH SYNACTHEN NHANH

69. NGHIỆM PHÁP KÍCH THÍCH SYNACTHEN CHẬM

70. NGHIỆM PHÁP ỨC CHẾ BẰNG DEXAMETHASON LIỀU THẤP QUA ĐÊM

71. NGHIỆM PHÁP ỨC CHẾ BẰNG DEXAMETHASON LIỀU CAO QUA ĐÊM

72. NGHIỆM PHÁP ỨC CHẾ BẰNG DEXAMETHASON LIỀU THẤP 2 NGÀY

73. NGHIỆM PHÁP ỨC CHẾ BẰNG DEXAMETHASON LIỀU CAO KÉO DÀI

74. NGHIỆM PHÁP NHỊN NƯỚC

75. ĐO ĐƯỜNG MÁU 24 GIỜ CÓ ĐỊNH LƯỢNG INSULIN

76. ĐO ĐƯỜNG MÁU 24 GIỜ KHÔNG ĐỊNH LƯỢNG INSULIN

77. THÁO MÓNG QUẶP

78. NGHIỆM PHÁP KÍCH THÍCH GH ĐỘNG

79. NGHIỆM PHÁP HẠ ĐƯỜNG HUYẾT BẰNG INSULIN

80. NGHIỆM PHÁP KÍCH THÍCH GONADOTROPINS

81. ĐO ĐƯỜNG HUYẾT LIÊN TỤC

82. ĐO ĐƯỜNG HUYẾT LIÊN TỤC VÀ BƠM TRUYỀN INSULIN LIÊN TỤC DƯỚI DA

PHỤ LỤC

DANH MỤC KỸ THUẬT

DANH MỤC CÁC TỪ VIẾT TẮT

1. TRÍCH RẠCH, DẪN LƯU ÁP XE TUYẾN GIÁP

1. ĐẠI CƯƠNG

Áp xe tuyến giáp là tình trạng nhiễm trùng hiếm gặp của tuyến giáp, gây ra sự tích tụ mủ (áp xe) trong mô tuyến giáp và các cơ quan lân cận. Mặc dù không phổ biến, nhưng đây là một tình trạng nghiêm trọng nếu không được phát hiện và điều trị kịp thời, có thể dẫn đến các biến chứng nguy hiểm.

Trích rạch dẫn lưu áp xe là kỹ thuật thực hiện khi ổ áp xe đã hóa mủ, cần chọc hút hoặc rạch tháo mủ, dẫn lưu mủ ra ngoài. Điều này giúp giảm áp lực, loại bỏ mủ và làm sạch ổ nhiễm trùng.

2. CHỈ ĐỊNH

Giai đoạn hóa mủ và trên siêu âm có hình ảnh khối áp xe, có thể chụp cắt lớp vi tính vùng cổ nếu ổ áp xe lan rộng.

3. CHỐNG CHỈ ĐỊNH

Giai đoạn đầu viêm chưa hóa mủ

4. THẬN TRỌNG

Vùng cổ chứa rất nhiều cơ quan như thực quản, khí quản, động mạch cảnh, tĩnh mạch cảnh vì vậy, tuyệt đối tôn trọng giải phẫu khi mổ tuyến giáp tránh làm tổn thương các cấu trúc này.

5. CHUẨN BỊ

5.1. Người thực hiện

- 03 Bác sĩ

- 01 Điều dưỡng

5.2. Thuốc

- Lidocain 1% gây tê tại chỗ

- Kháng sinh dự phòng

- Dung dịch sát trùng

- Dịch rửa

5.3. Thiết bị y tế

- Bông, gạc các loại

- Chỉ khâu: chỉ tiêu chậm hoặc các loại vật liệu cầm máu khác

- Dao mổ

- Tấm dán vùng phẫu thuật trước và sau mổ

- Mũ, áo khẩu trang phẫu thuật

- Máy hút

- Dao điện.

- Dụng cụ mổ.

5.4. Người bệnh

- Chuẩn bị người bệnh trước mổ: giải thích và ký cam kết trước mổ, đánh dấu vết mổ trước khi phẫu thuật.

- Khám và giải thích về bệnh tình cho người bệnh và người nhà người bệnh.

- Làm các xét nghiệm cơ bản trước mổ.

5.5. Hồ sơ bệnh án

Bệnh án đầy đủ xét nghiệm, có giấy cam đoan chấp nhận phẫu thuật

5.6. Thời gian thực hiện kỹ thuật: Khoảng 60 phút.

5.7. Địa điểm thực hiện kỹ thuật: Phòng phẫu thuật.

5.8. Kiểm tra hồ sơ và người bệnh

a) Kiểm tra người bệnh, bệnh phẩm (với các xét nghiệm): Đánh giá tính chính xác của người bệnh, bệnh phẩm: đúng người bệnh, đúng chẩn đoán, đúng vị trí cần thực hiện kỹ thuật.

b) Thực hiện bảng kiểm an toàn phẫu thuật

6. TIẾN HÀNH QTKT

Phương pháp vô cảm: tê tại chỗ, gây mê nội khí quản hoặc tiền mê

Tư thế người bệnh, vị trí kíp mổ:

- Tư thế người bệnh:

+ Nằm ngửa.

+ Hai tay để dạng.

+ Cổ ưỡn.

+ Độn gối dưới 2 vai.

- Vị trí bác sĩ mổ chính và bác sĩ phụ mổ:

+ Bác sĩ mổ chính: đứng cùng bên với thùy cần phẫu thuật

+ Phụ 1: đứng đối diện với bác sĩ mổ chính.

+ Phụ 2: đứng phía dưới phụ 1.

+ Dụng cụ viên: đứng phía dưới bác sĩ mổ chính.

6.1. Bước 1: Trích rạch áp xe

Sát trùng trải toan, dán tấm dán vô khuẩn vùng phẫu thuật trước mổ..

Gây tê tại chỗ bằng lidocain 1%. Sau đó lấy dao mổ rạch tại chỗ áp xe vào ổ mủ, có thể dùng pince tách rộng và hút mủ ra cấy mủ định danh vi khuẩn và làm kháng sinh đồ. Làm sạch ổ áp xe bằng dung dịch muối đẳng trương pha loãng với dung dịch sát trùng.

Băng vết thương lại.

6.2. Kết thúc quy trình

- Đánh giá tình trạng người bệnh sau thực hiện kỹ thuật.

- Hoàn thiện ghi chép hồ sơ bệnh án, lưu hồ sơ.

- Bàn giao người bệnh cho bộ phận tiếp theo.

7. THEO DÕI VÀ XỬ TRÍ TAI BIẾN

7.1. Tai biến trong khi thực hiện kỹ thuật

7.2. Tai biến sau khi thực hiện kỹ thuật

- Chảy máu:

Xử trí: Tùy mức độ, nếu máu chảy nhiều thì cần nhanh chóng đưa người bệnh vào phòng mổ, hút hết máu cục, rửa bằng nước muối sinh lý, tìm vị trí chảy máu, đốt cầm máu .

- Suy hô hấp sau mổ:

Xử trí: Cấp cứu theo nguyên nhân.

+ Nếu do phù nề thanh môn và ứ đọng đường thở thì phải dùng các thuốc chống phù nề, hút sạch đờm dãi, và đặt nội khí quản hoặc mở khí quản có hô hấp hỗ trợ, oxy liệu pháp.

+ Nếu do chảy máu thì lấy hết máu tụ, cầm máu để giải phóng chèn ép.

TÀI LIỆU THAM KHẢO

1. Marchese, M., et al. (2020). Thyroid Abscess: A Rare but Dangerous Disease. Journal of Clinical Endocrinology & Metabolism.

2. Sami, H., et al. (2022). Thyroid Abscess: A Comprehensive Review. World Journal of Surgery.

3. Choi, S. H., et al. (2019). Clinical Characteristics and Outcomes of Thyroid Abscess: A Retrospective Study of 43 Cases. Thyroid.

4. De Leo, S., et al. (2016). Thyroid Abscess. Endocrinology and Metabolism Clinics of North America.

5. UpToDate - Thyroid Abscess: Clinical features, diagnosis, and treatment.2025

2. PHẪU THUẬT CẮT BÁN PHẦN 1 THÙY TUYẾN GIÁP

1. ĐẠI CƯƠNG

Phẫu thuật cắt bán phần 1 thùy tuyến giáp là cắt lượng nhu mô tuyến xấp xỉ 1 nửa thùy tuyến giáp ban đầu.

Mục đích của phẫu thuật là cắt bỏ các khối u tập trung tại 1 vùng nhu mô của thùy tuyến giáp.

2. CHỈ ĐỊNH

Nhân ở một cực của thùy tuyến giáp kích thước lớn gây triệu chứng chèn ép.

3. CHỐNG CHỈ ĐỊNH

- Viêm giáp.

- Cường giáp chưa ổn định.

- Kèm theo các bệnh nội khoa nặng khác không có khả năng phẫu thuật.

4. THẬN TRỌNG

Vùng cổ chứa rất nhiều cơ quan như thực quản, khí quản, động mạch cảnh, tĩnh mạch cảnh vì vậy, tuyệt đối tôn trọng giải phẫu khi mổ tuyến giáp tránh làm tổn thương các cấu trúc này.

5. CHUẨN BỊ

5.1. Người thực hiện

- 3 bác sĩ.

- 2 điều dưỡng.

5.2. Thuốc

- Kháng sinh dự phòng

- Dung dịch sát trùng

- Dịch rửa

5.3. Thiết bị y tế

- Bông, gạc các loại

- Chỉ khâu: chỉ tiêu chậm hoặc các loại vật liệu cầm máu khác

- Keo chống dính

- Dao mổ

- Lưỡi dao siêu âm hoặc dao hàn mạch, hàn mô

- Tấm dán vùng phẫu thuật trước và sau mổ

- Bình dẫn lưu

- Mũ, áo khẩu trang, găng phẫu thuật

- Vật tư tiêu hao sử dụng cho máy theo dõi thần kinh

- Máy hút

- Dao điện.

- Dao siêu âm (hoặc dao lưỡng cực hoặc dao hàn mạch, hàn mô)

- Dụng cụ mổ.

- Máy theo dõi tín hiệu thần kinh trong mổ trong mổ

5.4. Người bệnh

Chuẩn bị người bệnh trước mổ: giải thích và ký cam kết trước mổ, đánh dấu vết mổ trước khi phẫu thuật.

Khám và giải thích về bệnh tình cho người bệnh và người nhà người bệnh. Làm các xét nghiệm cơ bản trước mổ.

5.5. Hồ sơ bệnh án

Bệnh án đầy đủ xét nghiệm, có giấy cam đoan chấp nhận phẫu thuật

5.6. Thời gian thực hiện kỹ thuật: Khoảng 60 phút.

5.7. Địa điểm thực hiện kỹ thuật: Phòng phẫu thuật

5.8. Kiểm tra hồ sơ và người bệnh

a) Kiểm tra người bệnh, bệnh phẩm (với các xét nghiệm): Đánh giá tính chính xác của người bệnh, bệnh phẩm: đúng người bệnh, đúng chẩn đoán, đúng vị trí cần thực hiện kỹ thuật.

b) Thực hiện bảng kiểm an toàn phẫu thuật

6. TIẾN HÀNH QTKT

Phương pháp vô cảm: gây mê nội khí quản, gây tê vùng nếu không thể gây mê

Tư thế người bệnh, vị trí kíp mổ:

- Tư thế người bệnh:

+ Nằm ngửa.

+ Hai tay để dạng.

+ Cổ ưỡn.

+ Độn gối dưới 2 vai.

- Vị trí bác sĩ mổ chính và bác sĩ phụ mổ:

+ Bác sĩ mổ chính: đứng cùng bên với thùy cần phẫu thuật

+ Phụ 1: đứng đối diện với bác sĩ mổ chính.

+ Phụ 2: đứng phía dưới phụ 1.

+ Dụng cụ viên: đứng phía dưới bác sĩ mổ chính.

- Sát trùng trải toan, dán tấm dán vô khuẩn vùng phẫu thuật trước mổ

- Đường rạch da:

+ Được xác định khi người bệnh ở tư thế ngồi.

+ Vị trí ở trên hõm ức 1 cm, tốt nhất là trùng với nếp da.

+ Hướng đường mổ cong lên trên.

6.1. Bước 1: Rạch da và bộc lộ tuyến

- Rạch da qua lớp cơ bám da cổ, ngay phía trên các tĩnh mạch cổ trước trên lớp nông của cân cổ sâu.

- Tách vạt da: theo lớp vô mạch bằng dao điện.

+ Lên trên tới sụn giáp.

+ Xuống dưới tới hõm ức.

- Tách đường giữa vén sang 2 bên đi vào tuyến giáp.

- Đi vào tuyến giáp theo đường bên (không đi theo đường giữa) là đường dọc theo bờ trước của cơ ức đòn chũm. Tách theo cân bọc cơ, từ dưới lên trên dọc theo chiều dài của cơ.

- Tách cơ vai - móng:

- Tách dọc cơ ức giáp: Theo thớ dọc của cơ. Ngay phía dưới cơ là thùy tuyến giáp.

- Sau khi bộc lộ tới mặt trước của tuyến dùng kẹp cầm máu loại nhỏ phẫu tích tuyến giáp khỏi các thành phần xung quanh như: Cơ ức giáp, ức móng ở mặt bên, động mạch cảnh ở mặt sau.

6.2. Bước 2: Xử lý thương tổn

- Bóc tách, cầm máu hay cắt tổ chức.

- Phẫu tích cực dưới (nếu nhân ở cực dưới).

+ Dùng kẹp cầm máu cặp nhẹ vào cực dưới của thùy nơi tổ chức lành kéo nhẹ thùy tuyến lên phía trước trên. Phải thận trọng bởi vì nếu cặp thì rất dễ làm vỡ u dẫn đến chảy máu khó cầm làm khó khăn cho quá trình bóc tách.

+ Tiếp tục kéo tuyến lên trên và vào trong để bóc tách tiếp mặt sau bên cực dưới của thùy. Đây là nơi đổ vào của động mạch giáp dưới.

+ Sau đó cắt bán phần cực dưới để lại tổ chức lành cực trên bằng dao siêu âm hoặc dao hàn mạch, hàn mô.

+ Phẫu tích bộc lộ, bảo tồn dây thần kinh thanh quản và các tuyến cận giáp

+ Đánh giá sự toàn vẹn của thần kinh thanh quản trước và sau phẫu tích bằng Máy theo dõi tín hiệu thần kinh trong mổ trong mổ (nếu có)

- Phẫu tích cực trên (nếu nhân ở cực trên)

+ Dùng kẹp cầm máu cặp nhẹ vào mặt tuyến ở phía cực trên dùng kẹp cầm máu khác tách tuyến khỏi khí quản, đốt và cắt các mạch máu.

+ Tiếp tục phẫu tích lên phía trên tới khi quan sát thấy động mạch giáp trên. Đối với động mạch giáp trên dùng dao siêu âm hoặc dao hàn mạch hàn mô cắt để tránh chảy máu.

+ Tách thành sau phía trên của thùy tuyến. Sau đó cắt bán phần cực trên để lại tổ chức lành cực dưới

+ Phẫu tích bộc lộ, bảo tồn dây thần kinh thanh quản và các tuyến cận giáp

+ Đánh giá sự toàn vẹn của thần kinh thanh quản trước và sau phẫu tích bằng Máy theo dõi tín hiệu thần kinh trong mổ (nếu có)

6.3. Bước 3: Đặt dẫn lưu và đóng vết mổ

- Đặt dẫn lưu bằng bình hút áp lực âm

- Cố định dẫn lưu bằng chỉ tiêu chậm 3.0 hoặc 4.0.

- Đóng lớp cơ bám da cổ và tổ chức dưới da bằng chỉ tiêu chậm 3.0 hoặc 4.0.

- Khâu da bằng chỉ tiêu chậm 6.0.

- Dán tấm dán vô khuẩn vết mổ sau phẫu thuật.

6.4. Kết thúc quy trình

- Đánh giá tình trạng người bệnh sau thực hiện kỹ thuật.

- Hoàn thiện ghi chép hồ sơ bệnh án, lưu hồ sơ.

- Bàn giao người bệnh cho bộ phận tiếp theo.

7. THEO DÕI VÀ XỬ TRÍ TAI BIẾN

7.1. Tai biến trong khi thực hiện kỹ thuật

- Thủng khí quản:

Xử trí: Khâu lại, hoặc hút áp lực âm tính liên tục sau mổ

- Đứt dây thần kinh thanh quản quặt ngược:

Xử trí: Khâu nối ngay

- Đứt mạch nuôi dưỡng của tuyến cận giáp:

Xử trí: Cấy tuyến vào cơ ức-đòn-chũm.

7.2. Tai biến sau khi thực hiện kỹ thuật

- Chảy máu:

Xử trí: Tùy mức độ, nếu máu chảy nhiều thì cần nhanh chóng đưa người bệnh vào phòng mổ, hút hết máu cục, rửa bằng nước muối sinh lý, tìm vị trí chảy máu, đốt cầm máu .

- Nói khàn:

Xử trí: Chống phù nề, chống viêm, chống co thắt, thuốc bổ thần kinh, kết hợp điều trị y học cổ truyền.

- Suy hô hấp sau mổ:

Xử trí: Cấp cứu theo nguyên nhân.

+ Nếu do phù nề thanh môn và ứ đọng đường thở thì phải dùng các thuốc chống phù nề, hút sạch đờm dãi, và đặt nội khí quản hoặc mở khí quản có hô hấp hỗ trợ, oxy liệu pháp.

+ Nếu do chảy máu thì lấy hết máu tụ, cầm máu để giải phóng chèn ép.

- Hạ canxi huyết:

Xử trí: Cắt cơn bằng cách tiêm calciclorua tĩnh mạch sau đó bổ sung bằng canxi uống, vitamin D, magie B6….

Nếu do thiếu máu nuôi dưỡng vì phù nề, chấn thương động mạch nuôi thì sau 3-5 ngày sẽ tự hết.

- Nhiễm trùng

Xử trí: Dùng kháng sinh toàn thân, mở rộng vết mổ, dẫn lưu, thay băng hàng ngày

- Tụ dịch vùng mổ

Xử trí: kháng sinh toàn thân khi có triệu chứng nhiễm khuẩn, chống phù nề, chọc hút qua da hoặc dẫn lưu ổ dịch

7.3. Biến chứng muộn

- Dính cơ ức-đòn-chũm sau mổ

Xử trí: Phẫu thuật cắt bỏ dải xơ dính + vật lý trị liệu sau mổ

TÀI LIỆU THAM KHẢO

1. Haugen BR, Alexander EK, Bible KC, Doherty GM, Mandel SJ, Nikiforov YE, Pacini F, Randolph GW, Sawka AM, Schlumberger M, Schuff KG, Sherman SI, Sosa JA, Steward DL, Tuttle RM, Wartofsky L. 2015 American Thyroid Association Management Guidelines for Adult Patients with Thyroid Nodules and Differentiated Thyroid Cancer: The American Thyroid Association Guidelines Task Force on Thyroid Nodules and Differentiated Thyroid Cancer. Thyroid. 2016 Jan;26(1):1-133. doi: 10.1089/thy.2015.0020. PMID: 26462967; PMCID: PMC4739132.

2. Durante C, Hegedüs L, Czarniecka A, Paschke R, Russ G, Schmitt F, Soares P, Solymosi T, Papini E. 2023 European Thyroid Association Clinical Practice Guidelines for thyroid nodule management. Eur Thyroid J. 2023 Aug 14;12(5):e230067. doi: 10.1530/ETJ-23-0067. PMID: 37358008; PMCID: PMC10448590.

3. National Comprehensive Cancer Network, NCCN Clinical Practice Guidelines in Oncology (NCCN Guidelines®) for Thyroid Carcinoma, Version 1.2025 (Fort Washington, PA: National Comprehensive Cancer Network, 2025)

4. Trần Ngọc Lương, Trần Đoàn Kết, Phan Hoàng Hiệp và cộng sự “Ứng dụng dao cắt đốt bằng siêu âm (Harmonic scalpel) trong phẫu thuật một số bệnh lý tuyến giáp”; Đề tài nghiên cứu khoa học cấp Bộ y tế, Nghiệm thu năm 2016.

3. PHẪU THUẬT CẮT EO TUYẾN GIÁP

1. ĐẠI CƯƠNG

Phẫu thuật nhằm loại bỏ các tổn thương khu trú tại eo tuyến giáp như nhân tuyến giáp lành tính hoặc ác tính.

2. CHỈ ĐỊNH

- Nhân lớn eo giáp gây chèn ép, ảnh hưởng thẩm mỹ

- Nhân nhỏ ác tính hoặc nghi ngờ ác tính.

3. CHỐNG CHỈ ĐỊNH

- Viêm giáp cấp, bán cấp, cường giáp chưa ổn định.

- Kèm theo các bệnh nội khoa nặng khác.

4. THẬN TRỌNG

Vùng cổ chứa rất nhiều cơ quan như thực quản, khí quản, động mạch cảnh, tĩnh mạch cảnh vì vậy, tuyệt đối tôn trọng giải phẫu khi mổ tuyến giáp tránh làm tổn thương các cấu trúc này.

5. CHUẨN BỊ

5.1. Người thực hiện

- 3 bác sĩ.

- 2 điều dưỡng.

5.2. Thuốc

- Kháng sinh dự phòng

- Dung dịch sát trùng

- Dịch rửa

5.3. Thiết bị y tế

- Bông, gạc các loại

- Chỉ khâu: chỉ tiêu chậm hoặc các loại vật liệu cầm máu khác

- Keo chống dính

- Dao mổ

- Lưỡi dao siêu âm hoặc dao hàn mạch, hàn mô

- Tấm dán vùng phẫu thuật trước và sau mổ

- Bình dẫn lưu

- Mũ, áo khẩu trang, găng phẫu thuật

- Vật tư tiêu hao sử dụng cho máy theo dõi thần kinh

- Máy hút

- Dao điện.

- Dao siêu âm (hoặc dao lưỡng cực hoặc dao hàn mạch, hàn mô)

- Dụng cụ mổ.

- Máy theo dõi tín hiệu thần kinh trong mổ

5.4. Người bệnh

Chuẩn bị người bệnh trước mổ: giải thích và ký cam kết trước mổ, đánh dấu vết mổ trước khi phẫu thuật.

Khám và giải thích về bệnh tình cho người bệnh và người nhà người bệnh. Làm các xét nghiệm cơ bản trước mổ.

5.5. Hồ sơ bệnh án

Bệnh án đầy đủ xét nghiệm, có giấy cam đoan chấp nhận phẫu thuật

5.6. Thời gian thực hiện kỹ thuật: Khoảng 60 phút.

5.7. Địa điểm thực hiện kỹ thuật: Phòng phẫu thuật

5.8. Kiểm tra hồ sơ và người bệnh

a) Kiểm tra người bệnh, bệnh phẩm (với các xét nghiệm): Đánh giá tính chính xác của người bệnh, bệnh phẩm: đúng người bệnh, đúng chẩn đoán, đúng vị trí cần thực hiện kỹ thuật.

b) Thực hiện bảng kiểm an toàn phẫu thuật

6. TIẾN HÀNH QTKT

Phương pháp vô cảm: gây mê nội khí quản, gây tê vùng nếu không thể gây mê

Tư thế người bệnh, vị trí kíp mổ:

- Tư thế người bệnh:

+ Nằm ngửa.

+ Hai tay để dạng.

+ Cổ ưỡn.

+ Độn gối dưới 2 vai.

- Vị trí bác sĩ mổ chính và bác sĩ phụ mổ:

+ Bác sĩ mổ chính: đứng cùng bên với thùy cần phẫu thuật

+ Phụ 1: đứng đối diện với bác sĩ mổ chính.

+ Phụ 2: đứng phía dưới phụ 1.

+ Dụng cụ viên: đứng phía dưới bác sĩ mổ chính.

- Sát trùng trải toan, dán tấm dán vô khuẩn vùng phẫu thuật trước mổ

- Đường rạch da:

+ Được xác định khi người bệnh ở tư thế ngồi.

+ Vị trí ở trên hõm ức 1 cm, tốt nhất là trùng với nếp da.

+ Hướng đường mổ cong lên trên.

6.1. Bước 1: Rạch da và bộc lộ tuyến

- Rạch da qua lớp cơ bám da cổ, ngay phía trên các tĩnh mạch cổ trước trên lớp nông của cân cổ sâu.

- Tách vạt da: theo lớp vô mạch bằng dao điện

+ Lên trên tới sụn giáp.

+ Xuống dưới tới hõm trên ức.

- Đi vào tuyến giáp theo đường giữa, là nơi chỉ có lớp cân cổ, không có cơ.

- Dùng van vén 2 mép cân cổ về 2 bên, bộc lộ tuyến giáp.

6.2. Bước 2: Xử lý thương tổn

Sử dụng dao điện để bóc tách, cầm máu hay cắt tổ chức.

- Phẫu tích bờ dưới: Dùng kẹp cầm máu cặp nhẹ vào bờ dưới của eo kéo nhẹ tuyến lên phía trước trên, thường là tổ chức u nên phải thận trọng bởi vì nếu cặp thì rất dễ làm vỡ u dẫn đến chảy máu khó cầm gây khó khăn cho quá trình bóc tách.

- Cắt lần lượt từng bên, lấn sang 2 thùy tuyến giáp, vừa cắt vừa lưu ý cầm máu mặt cắt bằng dao siêu âm hoặc dao hàn mạch hàn mô.

- Sau khi cắt 2 bên/ hoặc có thể là đồng thời với cắt 2 bên của eo, cắt đốt để tách tuyến bướu khỏi khí quản, đi lên trên và cắt thùy tháp (nếu có), loại bỏ eo tuyến.

6.3. Bước 3: Đặt dẫn lưu và đóng vết mổ

- Phục hồi đường giữa bằng chỉ tiêu chậm 3.0 hoặc 4.0

- Đặt dẫn lưu bằng bình hút áp lực âm

- Cố định dẫn lưu bằng chỉ tiêu chậm 3.0 hoặc 4.0.

- Đóng lớp cơ bám da cổ và tổ chức dưới da bằng chỉ tiêu chậm 3.0 hoặc 4.0.

- Khâu da bằng chỉ luồn tự tiêu 6.0.

- Dán tấm dán vô khuẩn vết mổ sau phẫu thuật.

6.4. Kết thúc quy trình

- Đánh giá tình trạng người bệnh sau thực hiện kỹ thuật.

- Hoàn thiện ghi chép hồ sơ bệnh án, lưu hồ sơ.

- Bàn giao người bệnh cho bộ phận tiếp theo.

7. THEO DÕI VÀ XỬ TRÍ TAI BIẾN

7.1. Tai biến trong khi thực hiện kỹ thuật

- Thủng khí quản:

Xử trí: Khâu lại, hoặc hút áp lực âm tính liên tục sau mổ

7.2. Tai biến sau khi thực hiện kỹ thuật

- Chảy máu:

Xử trí: Tùy mức độ, nếu máu chảy nhiều thì cần nhanh chóng đưa người bệnh vào phòng mổ, hút hết máu cục, rửa bằng nước muối sinh lý, tìm vị trí chảy máu, đốt cầm máu .

- Nói khàn:

Xử trí: Chống phù nề, chống viêm, chống co thắt, thuốc bổ thần kinhkết hợp điều trị y học cổ truyền.

- Suy hô hấp sau mổ:

Xử trí: Cấp cứu theo nguyên nhân.

+ Nếu do phù nề thanh môn và ứ đọng đường thở thì phải dùng các thuốc chống phù nề, hút sạch đờm dãi, và đặt nội khí quản hoặc mở khí quản có hô hấp hỗ trợ, oxy liệu pháp.

+ Nếu do chảy máu thì lấy hết máu tụ, cầm máu để giải phóng chèn ép.

- Nhiễm trùng

Xử trí: Dùng kháng sinh toàn thân, mở rộng vết mổ, dẫn lưu, thay băng hàng ngày

- Tụ dịch vùng mổ

Xử trí: kháng sinh toàn thân khi có triệu chứng nhiễm khuẩn, chống phù nề, chọc hút qua da hoặc dẫn lưu ổ dịch

7.3. Biến chứng muộn

- Dính cơ ức-đòn-chũm sau mổ

Xử trí: Phẫu thuật cắt bỏ dải xơ dính + vật lý trị liệu sau mổ

TÀI LIỆU THAM KHẢO

1. Haugen BR, Alexander EK, Bible KC, Doherty GM, Mandel SJ, Nikiforov YE, Pacini F, Randolph GW, Sawka AM, Schlumberger M, Schuff KG, Sherman SI, Sosa JA, Steward DL, Tuttle RM, Wartofsky L. 2015 American Thyroid Association Management Guidelines for Adult Patients with Thyroid Nodules and Differentiated Thyroid Cancer: The American Thyroid Association Guidelines Task Force on Thyroid Nodules and Differentiated Thyroid Cancer. Thyroid. 2016 Jan;26(1):1-133. doi: 10.1089/thy.2015.0020. PMID: 26462967; PMCID: PMC4739132.

2. Durante C, Hegedüs L, Czarniecka A, Paschke R, Russ G, Schmitt F, Soares P, Solymosi T, Papini E. 2023 European Thyroid Association Clinical Practice Guidelines for thyroid nodule management. Eur Thyroid J. 2023 Aug

14;12(5):e230067. doi: 10.1530/ETJ-23-0067. PMID: 37358008; PMCID: PMC10448590.

3. National Comprehensive Cancer Network, NCCN Clinical Practice Guidelines in Oncology (NCCN Guidelines®) for Thyroid Carcinoma, Version 1.2025 (Fort Washington, PA: National Comprehensive Cancer Network, 2025)

4. Trần Ngọc Lương, Trần Đoàn Kết, Phan Hoàng Hiệp và cộng sự “Ứng dụng dao cắt đốt bằng siêu âm (Harmonic scalpel) trong phẫu thuật một số bệnh lý tuyến giáp”; Đề tài nghiên cứu khoa học cấp Bộ y tế, Nghiệm thu năm 2016.

4. CẮT THÙY THÁP TUYẾN GIÁP

1. ĐẠI CƯƠNG

Bướu giáp thùy tháp đơn thuần ít gặp trên lâm sàng. Thường gặp bướu giáp cả thùy tháp và thùy bên.

Phẫu thuật nhằm loại bỏ thùy tháp có kích thước lớn hoặc có tổn thương nghi ngờ ác tính.

2. CHỈ ĐỊNH

Tất cả các trường hợp được chẩn đoán bướu giáp thùy tháp có kích thước lớn.

3. CHỐNG CHỈ ĐỊNH

- Viêm giáp cấp, bán cấp, cường giáp chưa ổn định.

- Kèm theo các bệnh nội khoa nặng khác.

4. THẬN TRỌNG

Vùng cổ chứa rất nhiều cơ quan như thực quản, khí quản, động mạch cảnh, tĩnh mạch cảnh vì vậy, tuyệt đối tôn trọng giải phẫu khi mổ tuyến giáp tránh làm tổn thương các cấu trúc này.

5. CHUẨN BỊ

5.1. Người thực hiện

- 3 bác sĩ.

- 2 điều dưỡng.

5.2. Thuốc

- Kháng sinh dự phòng

- Dung dịch sát trùng

- Dịch rửa

5.3. Thiết bị y tế

- Bông, gạc các loại

- Chỉ khâu: chỉ tiêu chậm hoặc các loại vật liệu cầm máu khác

- Keo chống dính

- Dao mổ

- Lưỡi dao siêu âm hoặc dao hàn mạch, hàn mô

- Tấm dán vùng phẫu thuật trước và sau mổ

- Bình dẫn lưu

- Mũ, áo khẩu trang, găng phẫu thuật

- Vật tư tiêu hao sử dụng cho máy theo dõi thần kinh

- Máy hút

- Dao điện.

- Dao siêu âm (hoặc dao lưỡng cực hoặc dao hàn mạch, hàn mô)

- Dụng cụ mổ.

- Máy theo dõi tín hiệu thần kinh trong mổ

5.4. Người bệnh

- Chuẩn bị người bệnh trước mổ: giải thích và ký cam kết trước mổ, đánh dấu vết mổ trước khi phẫu thuật.

- Khám và giải thích về bệnh tình cho người bệnh và người nhà người bệnh.

- Làm các xét nghiệm cơ bản trước mổ.

5.5. Hồ sơ bệnh án

Bệnh án đầy đủ xét nghiệm, có giấy cam đoan chấp nhận phẫu thuật

5.6. Thời gian thực hiện kỹ thuật: Khoảng 60 phút.

5.7. Địa điểm thực hiện kỹ thuật: Phòng phẫu thuật

5.8. Kiểm tra hồ sơ và người bệnh

a) Kiểm tra người bệnh, bệnh phẩm (với các xét nghiệm): Đánh giá tính chính xác của người bệnh, bệnh phẩm: đúng người bệnh, đúng chẩn đoán, đúng vị trí cần thực hiện kỹ thuật.

b) Thực hiện bảng kiểm an toàn phẫu thuật

6. TIẾN HÀNH QTKT

Phương pháp vô cảm: gây mê nội khí quản, gây tê vùng nếu không thể gây mê

Tư thế người bệnh, vị trí kíp mổ:

- Tư thế người bệnh:

+ Nằm ngửa.

+ Hai tay để dạng.

+ Cổ ưỡn.

+ Độn gối dưới 2 vai.

- Vị trí bác sĩ mổ chính và bác sĩ phụ mổ:

+ Bác sĩ mổ chính: đứng ở vị trí thuận lợi

+ Phụ 1: đứng đối diện với bác sĩ mổ chính.

+ Phụ 2: đứng phía dưới phụ 1.

+ Dụng cụ viên: đứng phía dưới bác sĩ mổ chính.

- Sát trùng trải toan, dán tấm dán vô khuẩn vùng phẫu thuật trước mổ

- Đường rạch da:

+ Được xác định khi người bệnh ở tư thế ngồi.

+ Vị trí ở trên hõm ức 1 cm, tốt nhất là trùng với nếp da.

+ Hướng đường mổ cong lên trên.

6.1. Bước 1: Rạch da và bộc lộ tuyến

- Rạch da qua lớp cơ bám da cổ, ngay phía trên các tĩnh mạch cổ trước trên lớp nông của cân cổ sâu.

- Tách vạt da: theo lớp vô mạch bằng dao điện

+ Lên trên tới sụn giáp.

+ Xuống dưới tới hõm trên ức.

- Đi vào tuyến giáp theo đường giữa nếu bướu giáp thùy tháp đơn thuần hoặc theo đường bên (không đi theo đường giữa) là đường dọc theo bờ trước của cơ ức đòn chũm nếu bướu giáp cả thùy tháp và thùy bên. Tách theo cân bọc cơ, từ dưới lên trên dọc theo chiều dài của cơ.

- Tách cơ vai-móng:

- Tách dọc cơ ức- giáp: theo thớ dọc của cơ bằng dao điện. Ngay phía dưới cơ là thuỳ tuyến giáp.

- Sau khi bộc lộ tới mặt trước của tuyến dùng kẹp cầm máu loại nhỏ phẫu tích tuyền giáp khỏi các thành phần xung quanh như: cơ ức giáp, ức móng ở mặt bên, động mạch cảnh, tĩnh mạch cảnh ở mặt sau.

6.2. Bước 2: Xử lý thương tổn

Sử dụng dao điện để bóc tách, cầm máu hay cắt tổ chức.

- Phẫu tích cực trên:

Dùng kẹp cầm máu kẹp nhẹ vào mặt tuyến ở phía cực trên dùng kẹp cầm máu khác tách tuyến khỏi khí quản, đốt và cắt các mạch máu bằng dao siêu âm hoặc dao hàn mạch hàn mô.

- Phẫu tích cực dưới:

Dùng kẹp cầm máu cặp nhẹ vào cực dưới của bướu kéo nhẹ thuỳ tuyến lên phía trước trên, thường là tổ chức u nên phải thận trọng bởi vì nếu cặp thì rất dễ làm vỡ u dẫn đến chảy máu khó cầm gây khó khăn cho quá trình bóc tách.

- Tách toàn bộ phần sau của thùy tháp và cắt thùy tháp bằng dao siêu âm hoặc dao hàn mạch hàn mô.

6.3. Bước 3: Đặt dẫn lưu và đóng vết mổ

- Đặt dẫn lưu bằng bình hút áp lực âm

- Cố định dẫn lưu bằng chỉ tiêu chậm 3.0 hoặc 4.0.

- Đóng lớp cơ bám da cổ và tổ chức dưới da bằng chỉ tiêu chậm 3.0 hoặc 4.0.

- Khâu da bằng chỉ luồn tự tiêu 6.0.

- Dán tấm dán vô khuẩn vết mổ sau phẫu thuật.

6.4. Kết thúc quy trình

- Đánh giá tình trạng người bệnh sau thực hiện kỹ thuật.

- Hoàn thiện ghi chép hồ sơ bệnh án, lưu hồ sơ.

- Bàn giao người bệnh cho bộ phận tiếp theo.

7. THEO DÕI VÀ XỬ TRÍ TAI BIẾN

7.1. Tai biến trong khi thực hiện kỹ thuật

- Thủng khí quản:

Xử trí: Khâu lại, hoặc hút áp lực âm tính liên tục sau mổ

- Đứt dây thần kinh thanh quản quặt ngược: Xử trí: Khâu nối ngay

- Đứt mạch nuôi dưỡng của tuyến cận giáp: Xử trí: Cấy tuyến vào cơ ức-đòn-chũm.

7.2. Tai biến sau khi thực hiện kỹ thuật

- Chảy máu:

Xử trí: Tùy mức độ, nếu máu chảy nhiều thì cần nhanh chóng đưa người bệnh vào phòng mổ, hút hết máu cục, rửa bằng nước muối sinh lý, tìm vị trí chảy máu, đốt cầm máu .

- Nói khàn:

Xử trí: Chống phù nề, chống viêm, chống co thắt, thuốc bổ thần kinhkết hợp điều trị y học cổ truyền.

- Suy hô hấp sau mổ:

Xử trí: Cấp cứu theo nguyên nhân.

+ Nếu do phù nề thanh môn và ứ đọng đường thở thì phải dùng các thuốc chống phù nề, hút sạch đờm dãi, và đặt nội khí quản hoặc mở khí quản có hô hấp hỗ trợ, oxy liệu pháp.

+ Nếu do chảy máu thì lấy hết máu tụ, cầm máu để giải phóng chèn ép.

- Nhiễm trùng

Xử trí: Dùng kháng sinh toàn thân, mở rộng vết mổ, dẫn lưu, thay băng hàng ngày

- Tụ dịch vùng mổ

Xử trí: kháng sinh toàn thân khi có triệu chứng nhiễm khuẩn, chống phù nề, chọc hút qua da hoặc dẫn lưu ổ dịch

7.3. Biến chứng muộn

- Dính cơ ức-đòn-chũm sau mổ

Xử trí: Phẫu thuật cắt bỏ dải xơ dính + vật lý trị liệu sau mổ

TÀI LIỆU THAM KHẢO

1. Haugen BR, Alexander EK, Bible KC, Doherty GM, Mandel SJ, Nikiforov YE, Pacini F, Randolph GW, Sawka AM, Schlumberger M, Schuff KG, Sherman SI, Sosa JA, Steward DL, Tuttle RM, Wartofsky L. 2015 American Thyroid Association Management Guidelines for Adult Patients with Thyroid Nodules and Differentiated Thyroid Cancer: The American Thyroid Association Guidelines Task Force on Thyroid Nodules and Differentiated Thyroid Cancer. Thyroid. 2016 Jan;26(1):1-133. doi: 10.1089/thy.2015.0020. PMID: 26462967; PMCID: PMC4739132.

2. Durante C, Hegedüs L, Czarniecka A, Paschke R, Russ G, Schmitt F, Soares P, Solymosi T, Papini E. 2023 European Thyroid Association Clinical Practice Guidelines for thyroid nodule management. Eur Thyroid J. 2023 Aug 14;12(5):e230067. doi: 10.1530/ETJ-23-0067. PMID: 37358008; PMCID: PMC10448590.

3. National Comprehensive Cancer Network, NCCN Clinical Practice Guidelines in Oncology (NCCN Guidelines®) for Thyroid Carcinoma, Version 1.2025 (Fort Washington, PA: National Comprehensive Cancer Network, 2025)

4. Trần Ngọc Lương, Trần Đoàn Kết, Phan Hoàng Hiệp và cộng sự “Ứng dụng dao cắt đốt bằng siêu âm (Harmonic scalpel) trong phẫu thuật một số bệnh lý tuyến giáp”; Đề tài nghiên cứu khoa học cấp Bộ y tế, Nghiệm thu năm 2016.

5. PHẪU THUẬT CẮT BÁN PHẦN 1 THÙY TUYẾN GIÁP VÀ LẤY NHÂN THÙY CÒN LẠI

1. ĐẠI CƯƠNG

Phẫu thuật nhằm loại bỏ các tổn thương lành tính khu trú tại 1 thùy và tổn thương dạng nốt nang tại thùy còn lại có kích thước nhỏ.

2. CHỈ ĐỊNH

Bướu đa nhân 2 thùy tuyến, nhân lớn giáp gây chèn ép hoặc ảnh hưởng thẩm mỹ ở 1 thùy nhân nhỏ ở thùy đối diện

3. CHỐNG CHỈ ĐỊNH

- Viêm giáp cấp, bán cấp, cường giáp chưa ổn định.

- Kèm theo các bệnh nội khoa nặng khác.

4. THẬN TRỌNG

Vùng cổ chứa rất nhiều cơ quan như thực quản, khí quản, động mạch cảnh, tĩnh mạch cảnh vì vậy, tuyệt đối tôn trọng giải phẫu khi mổ tuyến giáp tránh làm tổn thương các cấu trúc này.

5. CHUẨN BỊ

5.1. Người thực hiện

- 3 bác sĩ.

- 2 điều dưỡng.

5.2. Thuốc

- Kháng sinh dự phòng.

- Dung dịch sát trùng.

- Dịch rửa.

5.3. Thiết bị y tế

- Bông, gạc các loại.

- Chỉ khâu: chỉ tiêu chậm hoặc các loại vật liệu cầm máu khác.

- Keo chống dính.

- Dao mổ.

- Lưỡi dao siêu âm hoặc dao hàn mạch, hàn mô.

- Tấm dán vùng phẫu thuật trước và sau mổ.

- Bình dẫn lưu.

- Mũ, áo khẩu trang, găng phẫu thuật.

- Vật tư tiêu hao sử dụng cho máy theo dõi thần kinh.

- Máy hút.

- Dao điện.

- Dao siêu âm (hoặc dao lưỡng cực hoặc dao hàn mạch, hàn mô).

- Dụng cụ mổ.

- Máy theo dõi tín hiệu thần kinh trong mổ.

5.4. Người bệnh

- Chuẩn bị người bệnh trước mổ: giải thích và ký cam kết trước mổ, đánh dấu vết mổ trước khi phẫu thuật.

- Khám và giải thích về bệnh tình cho người bệnh và người nhà người bệnh.

- Làm các xét nghiệm cơ bản trước mổ.

5.5. Hồ sơ bệnh án

Bệnh án đầy đủ xét nghiệm, có giấy cam đoan chấp nhận phẫu thuật.

5.6. Thời gian thực hiện kỹ thuật: khoảng 60 phút.

5.7. Địa điểm thực hiện kỹ thuật: phòng phẫu thuật.

5.8. Kiểm tra hồ sơ và người bệnh

a) Kiểm tra người bệnh, bệnh phẩm (với các xét nghiệm): Đánh giá tính chính xác của người bệnh, bệnh phẩm: đúng người bệnh, đúng chẩn đoán, đúng vị trí cần thực hiện kỹ thuật.

b) Thực hiện bảng kiểm an toàn phẫu thuật.

6. TIẾN HÀNH QTKT

Phương pháp vô cảm: gây mê nội khí quản, gây tê vùng nếu không thể gây mê.

Tư thế người bệnh, vị trí kíp mổ:

- Tư thế người bệnh:

+ Nằm ngửa.

+ Hai tay để dạng.

+ Cổ ưỡn.

+ Độn gối dưới 2 vai.

- Vị trí bác sĩ mổ chính và bác sĩ phụ mổ:

+ Bác sĩ mổ chính: đứng cùng bên với thùy cần phẫu thuật

+ Phụ 1: đứng đối diện với bác sĩ mổ chính.

+ Phụ 2: đứng phía dưới phụ 1.

+ Dụng cụ viên: đứng phía dưới bác sĩ mổ chính.

- Sát trùng trải toan, dán tấm dán vô khuẩn vùng phẫu thuật trước mổ.

- Đường rạch da:

+ Được xác định khi người bệnh ở tư thế ngồi.

+ Vị trí ở trên hõm ức 1 cm, tốt nhất là trùng với nếp da.

+ Hướng đường mổ cong lên trên.

6.1. Bước 1: Rạch da và bộc lộ tuyến

- Rạch da qua lớp cơ bám da cổ, ngay phía trên các tĩnh mạch cổ trước trên lớp nông của cân cổ sâu.

- Tách vạt da: theo lớp vô mạch.

+ Lên trên tới sụn giáp.

+ Xuống dưới tới hõm trên ức.

- Tách đường giữa vén sang 2 bên đi vào tuyến giáp.

- Đi vào tuyến giáp theo đường bên (không đi theo đường giữa) là đường dọc theo bờ trước của cơ ức đòn chũm. Tách theo cân bọc cơ, từ dưới lên trên dọc theo chiều dài của cơ.

- Tách cơ vai - móng:

- Tách dọc cơ ức - giáp: theo thớ dọc của cơ bằng dao điện. Ngay phía dưới cơ là thuỳ tuyến giáp.

Sau khi bộc lộ tới mặt trước của tuyến dùng kẹp cầm máu loại nhỏ phẫu tích tuyến giáp khỏi các thành phần xung quanh như: cơ ức giáp, ức móng ở mặt bên, động mạch cảnh, tĩnh mạch cảnh ở mặt sau.

6.2. Bước 2: Xử lý thương tổn

Bóc tách, cầm máu hay cắt tổ chức.

- Phẫu tích cực dưới: (nếu nhân cực dưới)

+ Dùng kẹp cầm máu cặp nhẹ vào cực dưới của thuỳ nơi tổ chức lành kéo nhẹ thuỳ tuyến lên phía trước trên. Nếu là tổ chức u thì phải thận trọng bởi vì nếu cặp thì rất dễ làm vỡ u dẫn đến chảy máu khó cầm làm khó khăn cho quá trình bóc tách.

+ Tiếp tục kéo tuyến lên trên và vào trong để bóc tách tiếp mặt sau bên cực dưới của thuỳ. Đây là nơi đổ vào của động mạch giáp dưới. Sau đó cắt bán phần cực dưới bằng dao siêu âm hoặc dao hàn mạch hàn mô.

+ Phẫu tích bộc lộ, bảo tồn dây thần kinh thanh quản và các tuyến cận giáp

+ Đánh giá sự toàn vẹn của thần kinh thanh quản trước và sau phẫu tích bằng Máy theo dõi tín hiệu thần kinh trong mổ (nếu có).

- Phẫu tích cực trên:

+ Dùng kẹp cầm máu kẹp nhẹ vào mặt tuyến ở phía cực trên dùng kẹp cầm máu khác tách tuyến khỏi khí quản, đốt và cắt các mạch máu.

+ Tiếp tục phẫu tích lên phía trên tới khi quan sát thấy động mạch giáp trên. Cắt động mạch giáp trên bằng dao siêu âm hoặc dao hàn mạch hàn mô.

+ Phẫu tích bộc lộ, bảo tồn dây thần kinh thanh quản và các tuyến cận giáp

+ Đánh giá sự toàn vẹn của thần kinh thanh quản trước và sau phẫu tích bằng Máy theo dõi tín hiệu thần kinh trong mổ (nếu có)

- Tách thành sau của thuỳ tuyến:

- Sau đó cắt bán phần cực trên.

+ Với thùy đối diện:

Bộc lộ thùy bên có nhân, nếu nhân nhỏ có thể tách tổ chức tuyến để lấy nhân bằng dao siêu âm hoặc dao hàn mạch hàn mô.

6.3. Bước 3: Đặt dẫn lưu và đóng vết mổ.

- Đặt dẫn lưu bằng bình hút áp lực âm.

- Cố định dẫn lưu bằng chỉ tiêu chậm 3.0 hoặc 4.0.

- Đóng lớp cơ bám da cổ và tổ chức dưới da bằng chỉ tiêu chậm 3.0 hoặc 4.0.

- Khâu da bằng chỉ tiêu chậm 6.0.

- Dán tấm dán vô khuẩn vết mổ sau phẫu thuật.

6.4. Kết thúc quy trình

- Đánh giá tình trạng người bệnh sau thực hiện kỹ thuật.

- Hoàn thiện ghi chép hồ sơ bệnh án, lưu hồ sơ.

- Bàn giao người bệnh cho bộ phận tiếp theo.

7. THEO DÕI VÀ XỬ TRÍ TAI BIẾN

7.1. Tai biến trong khi thực hiện kỹ thuật.

- Thủng khí quản:

Xử trí: Khâu lại, hoặc hút áp lực âm tính liên tục sau mổ.

- Đứt dây thần kinh thanh quản quặt ngược:

Xử trí: Khâu nối ngay.

- Đứt mạch nuôi dưỡng của tuyến cận giáp:

Xử trí: Cấy tuyến vào cơ ức-đòn-chũm.

7.2. Tai biến sau khi thực hiện kỹ thuật

- Chảy máu:

Xử trí: Tùy mức độ, nếu máu chảy nhiều thì cần nhanh chóng đưa người bệnh vào phòng mổ, hút hết máu cục, rửa bằng nước muối sinh lý, tìm vị trí chảy máu, đốt cầm máu .

- Nói khàn:

Xử trí: Chống phù nề, chống viêm, chống co thắt, thuốc bổ thần kinh, kết hợp điều trị y học cổ truyền.

- Suy hô hấp sau mổ:

Xử trí: Cấp cứu theo nguyên nhân.

+ Nếu do phù nề thanh môn và ứ đọng đường thở thì phải dùng các thuốc chống phù nề, hút sạch đờm dãi, và đặt nội khí quản hoặc mở khí quản có hô hấp hỗ trợ, oxy liệu pháp.

+ Nếu do chảy máu thì lấy hết máu tụ, cầm máu để giải phóng chèn ép.

- Hạ canxi huyết:

Xử trí: Cắt cơn bằng cách tiêm calciclorua tĩnh mạch sau đó bổ sung bằng canxi uống, vitamin D, magie B6….

Nếu do thiếu máu nuôi dưỡng vì phù nề, chấn thương động mạch nuôi thì sau 3-5 ngày sẽ tự hết.

- Nhiễm trùng .

Xử trí: Dùng kháng sinh toàn thân, mở rộng vết mổ, dẫn lưu, thay băng hàng ngày

- Tụ dịch vùng mổ.

Xử trí: kháng sinh toàn thân khi có triệu chứng nhiễm khuẩn, chống phù nề, chọc hút qua da hoặc dẫn lưu ổ dịch.

7.3. Biến chứng muộn

- Dính cơ ức-đòn-chũm sau mổ.

Xử trí: Phẫu thuật cắt bỏ dải xơ dính + vật lý trị liệu sau mổ.

TÀI LIỆU THAM KHẢO

1. Haugen BR, Alexander EK, Bible KC, Doherty GM, Mandel SJ, Nikiforov YE, Pacini F, Randolph GW, Sawka AM, Schlumberger M, Schuff KG, Sherman SI, Sosa JA, Steward DL, Tuttle RM, Wartofsky L. 2015 American Thyroid Association Management Guidelines for Adult Patients with Thyroid Nodules and Differentiated Thyroid Cancer: The American Thyroid Association Guidelines Task Force on Thyroid Nodules and Differentiated Thyroid Cancer. Thyroid. 2016 Jan;26(1):1-133. doi: 10.1089/thy.2015.0020. PMID: 26462967; PMCID: PMC4739132.

2. Durante C, Hegedüs L, Czarniecka A, Paschke R, Russ G, Schmitt F, Soares P, Solymosi T, Papini E. 2023 European Thyroid Association Clinical Practice Guidelines for thyroid nodule management. Eur Thyroid J. 2023 Aug 14;12(5): e230067. doi: 10.1530/ETJ-23-0067. PMID: 37358008; PMCID: PMC10448590.

3. National Comprehensive Cancer Network, NCCN Clinical Practice Guidelines in Oncology (NCCN Guidelines®) for Thyroid Carcinoma, Version 1.2025 (Fort Washington, PA: National Comprehensive Cancer Network, 2025)

4. Trần Ngọc Lương, Trần Đoàn Kết, Phan Hoàng Hiệp và cộng sự “Ứng dụng dao cắt đốt bằng siêu âm (Harmonic scalpel) trong phẫu thuật một số bệnh lý tuyến giáp”; Đề tài nghiên cứu khoa học cấp Bộ y tế, Nghiệm thu năm 2016.

6. PHẪU THUẬT CẮT 1 THÙY TUYẾN GIÁP

1. ĐẠI CƯƠNG

Nguyên tắc phẫu thuật này là cắt trọn vẹn 1 thùy tuyến giáp không để lại bất cứ phần nhu mô nào. Mục đích của phương pháp phẫu thuật này nhằm loại bỏ toàn bộ các tổn thương khu trú tại 1 thùy có thể lành tính hoặc ác tính.

2. CHỈ ĐỊNH

- Bướu nhân lớn 1 thùy tuyến giáp gây nuốt vướng, nuốt khó, khó chịu

- Ung thư hoặc nghi ngờ ung thư tuyến giáp biệt hóa tốt tại 1 thùy tuyến giáp chưa xâm lấn. U kích thước dưới 4cm

3. CHỐNG CHỈ ĐỊNH

- Viêm giáp cấp, bán cấp, cường giáp chưa ổn định.

- Kèm theo các bệnh nội khoa nặng khác.

4. THẬN TRỌNG

Vùng cổ chứa rất nhiều cơ quan như thực quản, khí quản, động mạch cảnh, tĩnh mạch cảnh vì vậy, tuyệt đối tôn trọng giải phẫu khi mổ tuyến giáp tránh làm tổn thương các cấu trúc này.

5. CHUẨN BỊ

5.1. Người thực hiện

- 3 bác sĩ.

- 2 điều dưỡng.

5.2. Thuốc

- Kháng sinh dự phòng

- Dung dịch sát trùng

- Dịch rửa

5.3. Thiết bị y tế

- Bông, gạc các loại

- Chỉ khâu: chỉ tiêu chậm hoặc các loại vật liệu cầm máu khác

- Keo chống dính

- Dao mổ

- Lưỡi dao siêu âm hoặc dao hàn mạch, hàn mô

- Tấm dán vùng phẫu thuật trước và sau mổ

- Bình dẫn lưu

- Mũ, áo khẩu trang, găng phẫu thuật

- Vật tư tiêu hao sử dụng cho máy theo dõi thần kinh

- Máy hút

- Dao điện.

- Dao siêu âm (hoặc dao lưỡng cực hoặc dao hàn mạch, hàn mô)

- Dụng cụ mổ.

- Máy theo dõi tín hiệu thần kinh trong mổ.

5.4. Người bệnh

- Chuẩn bị người bệnh trước mổ: giải thích và ký cam kết trước mổ, đánh dấu vết mổ trước khi phẫu thuật.

- Khám và giải thích về bệnh tình cho người bệnh và người nhà người bệnh.

- Làm các xét nghiệm cơ bản trước mổ.

5.5. Hồ sơ bệnh án

Bệnh án đầy đủ xét nghiệm, có giấy cam đoan chấp nhận phẫu thuật

5.6. Thời gian thực hiện kỹ thuật: khoảng 60 phút.

5.7. Địa điểm thực hiện kỹ thuật: phòng phẫu thuật

5.8. Kiểm tra hồ sơ và người bệnh

a) Kiểm tra người bệnh, bệnh phẩm (với các xét nghiệm): Đánh giá tính chính xác của người bệnh, bệnh phẩm: đúng người bệnh, đúng chẩn đoán, đúng vị trí cần thực hiện kỹ thuật.

b) Thực hiện bảng kiểm an toàn phẫu thuật

6. TIẾN HÀNH QTKT

Phương pháp vô cảm: gây mê nội khí quản, gây tê vùng nếu không thể gây mê

Tư thế người bệnh, vị trí kíp mổ:

- Tư thế người bệnh:

+ Nằm ngửa.

+ Hai tay để dạng.

+ Cổ ưỡn.

+ Độn gối dưới 2 vai.

- Vị trí bác sĩ mổ chính và bác sĩ phụ mổ:

+ Bác sĩ mổ chính: đứng cùng bên với thùy cần phẫu thuật

+ Phụ 1: đứng đối diện với bác sĩ mổ chính.

+ Phụ 2: đứng phía dưới phụ 1.

+ Dụng cụ viên: đứng phía dưới bác sĩ mổ chính.

- Sát trùng trải toan, dán tấm dán vô khuẩn vùng phẫu thuật trước mổ

- Đường rạch da:

+ Được xác định khi người bệnh ở tư thế ngồi.

+ Vị trí ở trên hõm ức 1 cm, tốt nhất là trùng với nếp da.

+ Hướng đường mổ cong lên trên.

6.1. Bước 1: Rạch da và bộc lộ tuyến

- Rạch da qua lớp cơ bám da cổ, ngay phía trên các tĩnh mạch cổ trước trên lớp nông của cân cổ sâu.

- Tách vạt da: theo lớp vô mạch bằng dao điện.

+ Lên trên tới sụn giáp.

+ Xuống dưới tới hõm trên ức.

- Đi vào tuyến giáp theo đường bên (không đi theo đường giữa) là đường dọc theo bờ trước của cơ ức đòn chũm. Tách theo cân bọc cơ, từ dưới lên trên dọc theo chiều dài của cơ.

- Tách cơ vai - móng:

- Tách dọc cơ ức - giáp: theo thớ dọc của cơ. Ngay phía dưới cơ là thuỳ tuyến giáp.

Sau khi bộc lộ tới mặt trước của tuyến dùng kẹp cầm máu loại nhỏ phẫu tích tuyến giáp khỏi các thành phần xung quanh như: cơ ức giáp, ức móng ở mặt bên, động mạch cảnh, tĩnh mạch cảnh ở mặt sau.

6.2. Bước 2: Xử lý thương tổn

Bóc tách, cầm máu hay cắt tổ chức.

- Phẫu tích cực trên:

+ Dùng kẹp cầm máu kẹp nhẹ vào mặt tuyến ở phía cực trên dùng kẹp cầm máu khác tách tuyến khỏi khí quản, đốt và cắt các mạch máu.

+ Tiếp tục phẫu tích lên phía trên tới khi quan sát thấy động mạch giáp trên. Cắt động mạch giáp trên bằng dao siêu âm hoặc dao hàn mạch hàn mô.

+ Phẫu tích bộc lộ, bảo tồn dây thần kinh thanh quản và các tuyến cận giáp

+ Đánh giá sự toàn vẹn của thần kinh thanh quản trước và sau phẫu tích bằng máy theo dõi thần kinh (nếu có).

- Phẫu tích cực dưới:

+ Dùng kẹp cầm máu cặp nhẹ vào cực dưới của bướu kéo nhẹ thuỳ tuyến lên phía trước trên, thường là tổ chức u nên phải thận trọng bởi vì nếu cặp thì rất dễ làm vỡ u dẫn đến chảy máu khó cầm gây khó khăn cho quá trình bóc tách.

+ Tiếp tục kéo tuyến lên trên và vào trong để bóc tách tiếp mặt sau bên cực dưới của thuỳ.

- Tách thành sau của thuỳ tuyến:

- Tách toàn bộ phần sau ngoài của thuỳ sau đó xác định dây chằng Berry.

- Cắt dây chằng Berry bằng dao siêu âm hoặc dao hàn mạch hàn mô. Đây là thì khó nhất của cắt thuỳ tuyến giáp.

+ Phẫu tích bộc lộ, bảo tồn dây thần kinh thanh quản và các tuyến cận giáp

+ Đánh giá sự toàn vẹn của thần kinh thanh quản trước và sau phẫu tích bằng Máy theo dõi tín hiệu thần kinh trong mổ (nếu có).

- Tiếp tục phẫu tích về phía eo tuyến để cắt bỏ eo tuyến bằng dao siêu âm hoặc dao hàn mạch hàn mô.

6.3. Bước 3: Đặt dẫn lưu và đóng vết mổ

- Đặt dẫn lưu bằng bình hút áp lực âm.

- Cố định dẫn lưu bằng chỉ tiêu chậm 3.0 hoặc 4.0.

- Đóng lớp cơ bám da cổ và tổ chức dưới da bằng chỉ tiêu chậm 3.0 hoặc 4.0.

- Khâu da bằng chỉ tiêu chậm 6.0.

- Dán tấm dán vô khuẩn vết mổ sau phẫu thuật.

6.4. Kết thúc quy trình

- Đánh giá tình trạng người bệnh sau thực hiện kỹ thuật.

- Hoàn thiện ghi chép hồ sơ bệnh án, lưu hồ sơ.

- Bàn giao người bệnh cho bộ phận tiếp theo.

7. THEO DÕI VÀ XỬ TRÍ TAI BIẾN

7.1. Tai biến trong khi thực hiện kỹ thuật

- Thủng khí quản:

Xử trí: Khâu lại, hoặc hút áp lực âm tính liên tục sau mổ.

- Đứt dây thần kinh thanh quản quặt ngược:

Xử trí: Khâu nối ngay.

- Đứt mạch nuôi dưỡng của tuyến cận giáp:

Xử trí: Cấy tuyến vào cơ ức-đòn-chũm.

7.2. Tai biến sau khi thực hiện kỹ thuật

- Chảy máu:

Xử trí: Tùy mức độ, nếu máu chảy nhiều thì cần nhanh chóng đưa người bệnh vào phòng mổ, hút hết máu cục, rửa bằng nước muối sinh lý, tìm vị trí chảy máu, đốt cầm máu.

- Nói khàn:

Xử trí: Chống phù nề, chống viêm, chống co thắt, thuốc bổ thần kinh, kết hợp điều trị y học cổ truyền.

- Suy hô hấp sau mổ:

Xử trí: Cấp cứu theo nguyên nhân.

+ Nếu do phù nề thanh môn và ứ đọng đường thở thì phải dùng các thuốc chống phù nề, hút sạch đờm dãi, và đặt nội khí quản hoặc mở khí quản có hô hấp hỗ trợ, oxy liệu pháp.

+ Nếu do chảy máu thì lấy hết máu tụ, cầm máu để giải phóng chèn ép.

- Hạ canxi huyết:

Xử trí: Cắt cơn bằng cách tiêm calciclorua tĩnh mạch sau đó bổ sung bằng canxi uống, vitamin D, magie B6….

Nếu do thiếu máu nuôi dưỡng vì phù nề, chấn thương động mạch nuôi thì sau 3-5 ngày sẽ tự hết.

- Nhiễm trùng:

Xử trí: Dùng kháng sinh toàn thân, mở rộng vết mổ, dẫn lưu, thay băng hàng ngày

- Tụ dịch vùng mổ:

Xử trí: kháng sinh toàn thân khi có triệu chứng nhiễm khuẩn, chống phù nề, chọc hút qua da hoặc dẫn lưu ổ dịch.

7.3. Biến chứng muộn

- Dính cơ ức-đòn-chũm sau mổ.

Xử trí: Phẫu thuật cắt bỏ dải xơ dính + vật lý trị liệu sau mổ.

TÀI LIỆU THAM KHẢO

1. Haugen BR, Alexander EK, Bible KC, Doherty GM, Mandel SJ, Nikiforov YE, Pacini F, Randolph GW, Sawka AM, Schlumberger M, Schuff KG, Sherman SI, Sosa JA, Steward DL, Tuttle RM, Wartofsky L. 2015 American Thyroid Association Management Guidelines for Adult Patients with Thyroid Nodules and Differentiated Thyroid Cancer: The American Thyroid Association Guidelines Task Force on Thyroid Nodules and Differentiated Thyroid Cancer. Thyroid. 2016 Jan;26(1):1-133. doi: 10.1089/thy.2015.0020. PMID: 26462967; PMCID: PMC4739132.

2. Gordon AJ, Dublin JC, Patel E, et al. American Thyroid Association Guidelines and National Trends in Management of Papillary Thyroid Carcinoma. JAMA Otolaryngol-- Head Neck Surg. 2022;148(12):1156-1163. doi:10.1001/jamaoto.2022.3360

3. Trần Ngọc Lương, Trần Đoàn Kết, Phan Hoàng Hiệp và cộng sự “Ứng dụng dao cắt đốt bằng siêu âm (Harmonic scalpel) trong phẫu thuật một số bệnh lý tuyến giáp”; Đề tài nghiên cứu khoa học cấp Bộ y tế, Nghiệm thu năm 2016.

4. National Comprehensive Cancer Network, NCCN Clinical Practice Guidelines in Oncology (NCCN Guidelines®) for Thyroid Carcinoma, Version 1.2025 (Fort Washington, PA: National Comprehensive Cancer Network, 2025)

7. PHẪU THUẬT CẮT 1 THÙY VÀ EO TUYẾN GIÁP

1. ĐẠI CƯƠNG

Mục đích phẫu thuật này nhằm loại bỏ các tổn thương tại 1 thùy tuyến giáp và eo. Nguyên tắc phẫu thuật là cắt trọn vẹn 1 thùy và eo cho tới thùy đối diện.

2. CHỈ ĐỊNH

- Bướu nhân lớn 1 thùy + eo tuyến giáp gây nuốt vướng, nuốt khó, khó chịu.

- Ung thư hoặc nghi ngờ ung thư tuyến giáp tại 1 thùy tuyến giáp chưa xâm lấn. U kích thước dưới 4cm.

3. CHỐNG CHỈ ĐỊNH

- Viêm giáp cấp, bán cấp, cường giáp chưa ổn định.

- Kèm theo các bệnh nội khoa nặng khác

4. THẬN TRỌNG

Vùng cổ chứa rất nhiều cơ quan như thực quản, khí quản, động mạch cảnh, tĩnh mạch cảnh vì vậy, tuyệt đối tôn trọng giải phẫu khi mổ tuyến giáp tránh làm tổn thương các cấu trúc này.

5. CHUẨN BỊ

5.1. Người thực hiện

- 3 bác sĩ.

- 2 điều dưỡng.

5.2. Thuốc

- Kháng sinh dự phòng.

- Dung dịch sát trùng.

- Dịch rửa.

5.3. Thiết bị y tế

- Bông, gạc các loại.

- Chỉ khâu: chỉ tiêu chậm hoặc các loại vật liệu cầm máu khác

- Keo chống dính.

- Dao mổ.

- Lưỡi dao siêu âm hoặc dao hàn mạch, hàn mô.

- Tấm dán vùng phẫu thuật trước và sau mổ.

- Bình dẫn lưu.

- Mũ, áo khẩu trang, găng phẫu thuật.

- Vật tư tiêu hao sử dụng cho máy theo dõi thần kinh.

- Máy hút.

- Dao điện.

- Dao siêu âm (hoặc dao lưỡng cực hoặc dao hàn mạch, hàn mô).

- Dụng cụ mổ.

- Máy theo dõi tín hiệu thần kinh trong mổ

5.4. Người bệnh

5. CHUẨN BỊ

5.1. Người thực hiện

- 3 bác sĩ.

- 2 điều dưỡng.

5.2. Thuốc

- Kháng sinh dự phòng.

- Dung dịch sát trùng.

- Dịch rửa.

5.3. Thiết bị y tế

- Bông, gạc các loại.

- Chỉ khâu: chỉ tiêu chậm hoặc các loại vật liệu cầm máu khác

- Keo chống dính.

- Dao mổ.

- Lưỡi dao siêu âm hoặc dao hàn mạch, hàn mô.

- Tấm dán vùng phẫu thuật trước và sau mổ.

- Bình dẫn lưu.

- Mũ, áo khẩu trang, găng phẫu thuật.

- Vật tư tiêu hao sử dụng cho máy theo dõi thần kinh.

- Máy hút.

- Dao điện.

- Dao siêu âm (hoặc dao lưỡng cực hoặc dao hàn mạch, hàn mô).

- Dụng cụ mổ.

- Máy theo dõi tín hiệu thần kinh trong mổ

5.4. Người bệnh

- Chuẩn bị người bệnh trước mổ: giải thích và ký cam kết trước mổ, đánh dấu vết mổ trước khi phẫu thuật.

- Khám và giải thích về bệnh tình cho người bệnh và người nhà người bệnh.

- Làm các xét nghiệm cơ bản trước mổ.

5.5. Hồ sơ bệnh án

Bệnh án đầy đủ xét nghiệm, có giấy cam đoan chấp nhận phẫu thuật

5.6. Thời gian thực hiện kỹ thuật: Khoảng 60 phút.

5.7. Địa điểm thực hiện kỹ thuật: Phòng phẫu thuật

5.8. Kiểm tra hồ sơ và người bệnh

a) Kiểm tra người bệnh, bệnh phẩm (với các xét nghiệm): Đánh giá tính chính xác của người bệnh, bệnh phẩm: đúng người bệnh, đúng chẩn đoán, đúng vị trí cần thực hiện kỹ thuật.

b) Thực hiện bảng kiểm an toàn phẫu thuật

6. TIẾN HÀNH QTKT

Phương pháp vô cảm: gây mê nội khí quản, gây tê vùng nếu không thể gây mê.

Tư thế người bệnh, vị trí kíp mổ:

- Tư thế người bệnh:

+ Nằm ngửa.

+ Hai tay để dạng.

+ Cổ ưỡn.

+ Độn gối dưới 2 vai.

- Vị trí bác sĩ mổ chính và bác sĩ phụ mổ:

+ Bác sĩ mổ chính: đứng cùng bên với thùy cần phẫu thuật

+ Phụ 1: đứng đối diện với bác sĩ mổ chính.

+ Phụ 2: đứng phía dưới phụ 1.

+ Dụng cụ viên: đứng phía dưới bác sĩ mổ chính.

- Sát trùng trải toan, dán tấm dán vô khuẩn vùng phẫu thuật trước mổ

- Đường rạch da:

+ Được xác định khi người bệnh ở tư thế ngồi.

+ Vị trí ở trên hõm ức 1 cm, tốt nhất là trùng với nếp da.

+ Hướng đường mổ cong lên trên.

6.1. Bước 1: Rạch da và bộc lộ tuyến

- Rạch da qua lớp cơ bám da cổ, ngay phía trên các tĩnh mạch cổ trước trên lớp nông của cân cổ sâu.

- Tách vạt da: theo lớp vô mạch bằng dao điện.

+ Lên trên tới sụn giáp.

+ Xuống dưới tới hõm trên ức.

- Đi vào tuyến giáp theo đường bên (không đi theo đường giữa) là đường dọc theo bờ trước của cơ ức đòn chũm. Tách theo cân bọc cơ, từ dưới lên trên dọc theo chiều dài của cơ.

- Tách cơ vai - móng:

- Tách dọc cơ ức - giáp: theo thớ dọc của cơ. Ngay phía dưới cơ là thuỳ tuyến giáp.

Sau khi bộc lộ tới mặt trước của tuyến dùng kẹp cầm máu loại nhỏ phẫu tích tuyến giáp khỏi các thành phần xung quanh như: cơ ức giáp, ức móng ở mặt bên, động mạch cảnh, tĩnh mạch cảnh ở mặt sau.

6.2. Bước 2: Xử lý thương tổn

Bóc tách, cầm máu hay cắt tổ chức

- Phẫu tích cực trên:

+ Dùng kẹp cầm máu kẹp nhẹ vào mặt tuyến ở phía cực trên dùng kẹp cầm máu khác tách tuyến khỏi khí quản, đốt và cắt các mạch máu.

+ Tiếp tục phẫu tích lên phía trên tới khi quan sát thấy động mạch giáp trên. Cắt động mạch giáp trên bằng dao siêu âm hoặc dao hàn mạch hàn mô.

+ Phẫu tích bộc lộ, bảo tồn dây thần kinh thanh quản và các tuyến cận giáp

+ Đánh giá sự toàn vẹn của thần kinh thanh quản trước và sau phẫu tích bằng Máy theo dõi tín hiệu thần kinh trong mổ (nếu có)

- Phẫu tích cực dưới:

+ Dùng kẹp cầm máu cặp nhẹ vào cực dưới của bướu kéo nhẹ thuỳ tuyến lên phía trước trên, thường là tổ chức u nên phải thận trọng bởi vì nếu cặp thì rất dễ làm vỡ u dẫn đến chảy máu khó cầm gây khó khăn cho quá trình bóc tách.

+ Tiếp tục kéo tuyến lên trên và vào trong để bóc tách tiếp mặt sau bên cực dưới của thuỳ.

- Tách thành sau của thuỳ tuyến:

- Tách toàn bộ phần sau ngoài của thuỳ sau đó xác định dây chằng Berry.

- Cắt dây chằng Berry bằng dao siêu âm hoặc dao hàn mạch hàn mô. Đây là thì khó nhất của cắt thuỳ tuyến giáp.

+ Phẫu tích bộc lộ, bảo tồn dây thần kinh thanh quản và các tuyến cận giáp

+ Đánh giá sự toàn vẹn của thần kinh thanh quản trước và sau phẫu tích bằng Máy theo dõi tín hiệu thần kinh trong mổ (nếu có)

- Tiếp tục phẫu tích về phía eo tuyến để cắt bỏ eo tuyến bằng dao siêu âm hoặc dao hàn mạch hàn mô.

6.3. Bước 3: Đặt dẫn lưu và đóng vết mổ

- Đặt dẫn lưu bằng bình hút áp lực âm

- Cố định dẫn lưu bằng chỉ tiêu chậm 3.0 hoặc 4.0.

- Đóng lớp cơ bám da cổ và tổ chức dưới da bằng chỉ tiêu chậm 3.0 hoặc 4.0.

- Khâu da bằng chỉ luồn tự tiêu 6.0.

- Dán tấm dán vô khuẩn vết mổ sau phẫu thuật.

6.4. Kết thúc quy trình

- Đánh giá tình trạng người bệnh sau thực hiện kỹ thuật.

- Hoàn thiện ghi chép hồ sơ bệnh án, lưu hồ sơ.

- Bàn giao người bệnh cho bộ phận tiếp theo.

7. THEO DÕI VÀ XỬ TRÍ TAI BIẾN

7.1. Tai biến trong khi thực hiện kỹ thuật

- Thủng khí quản:

Xử trí: Khâu lại, hoặc hút áp lực âm tính liên tục sau mổ

- Đứt dây thần kinh thanh quản quặt ngược:

Xử trí: Khâu nối ngay

- Đứt mạch nuôi dưỡng của tuyến cận giáp:

Xử trí: Cấy tuyến vào cơ ức-đòn-chũm.

7.2. Tai biến sau khi thực hiện kỹ thuật

- Chảy máu:

Xử trí: Tùy mức độ, nếu máu chảy nhiều thì cần nhanh chóng đưa người bệnh vào phòng mổ, hút hết máu cục, rửa bằng nước muối sinh lý, tìm vị trí chảy máu, đốt cầm máu.

- Nói khàn:

Xử trí: Chống phù nề, chống viêm, chống co thắt, thuốc bổ thần kinh, kết hợp điều trị y học cổ truyền.

- Suy hô hấp sau mổ:

Xử trí: Cấp cứu theo nguyên nhân.

+ Nếu do phù nề thanh môn và ứ đọng đường thở thì phải dùng các thuốc chống phù nề, hút sạch đờm dãi, và đặt nội khí quản hoặc mở khí quản có hô hấp hỗ trợ, oxy liệu pháp.

+ Nếu do chảy máu thì lấy hết máu tụ, cầm máu để giải phóng chèn ép.

- Hạ canxi huyết:

Xử trí: Cắt cơn bằng cách tiêm calciclorua tĩnh mạch sau đó bổ sung bằng canxi uống, vitamin D, magie B6….

Nếu do thiếu máu nuôi dưỡng vì phù nề, chấn thương động mạch nuôi thì sau 3-5 ngày sẽ tự hết.

- Nhiễm trùng:

Xử trí: Dùng kháng sinh toàn thân, mở rộng vết mổ, dẫn lưu, thay băng hàng ngày

- Tụ dịch vùng mổ:

Xử trí: kháng sinh toàn thân khi có triệu chứng nhiễm khuẩn, chống phù nề, chọc hút qua da hoặc dẫn lưu ổ dịch.

7.3. Biến chứng muộn

- Dính cơ ức-đòn-chũm sau mổ.

Xử trí: Phẫu thuật cắt bỏ dải xơ dính + vật lý trị liệu sau mổ.

TÀI LIỆU THAM KHẢO

1. Haugen BR, Alexander EK, Bible KC, Doherty GM, Mandel SJ, Nikiforov YE, Pacini F, Randolph GW, Sawka AM, Schlumberger M, Schuff KG, Sherman SI, Sosa JA, Steward DL, Tuttle RM, Wartofsky L. 2015 American Thyroid Association Management Guidelines for Adult Patients with Thyroid Nodules and Differentiated Thyroid Cancer: The American Thyroid Association Guidelines Task Force on Thyroid Nodules and Differentiated Thyroid Cancer. Thyroid. 2016 Jan;26(1):1-133. doi: 10.1089/thy.2015.0020. PMID: 26462967; PMCID: PMC4739132.

2. Durante C, Hegedüs L, Czarniecka A, Paschke R, Russ G, Schmitt F, Soares P, Solymosi T, Papini E. 2023 European Thyroid Association Clinical Practice Guidelines for thyroid nodule management. Eur Thyroid J. 2023 Aug 14;12(5):e230067. doi: 10.1530/ETJ-23-0067. PMID: 37358008; PMCID: PMC10448590.

3. National Comprehensive Cancer Network, NCCN Clinical Practice Guidelines in Oncology (NCCN Guidelines®) for Thyroid Carcinoma, Version 1.2025 (Fort Washington, PA: National Comprehensive Cancer Network, 2025)

4. Trần Ngọc Lương, Trần Đoàn Kết, Phan Hoàng Hiệp và cộng sự “Ứng dụng dao cắt đốt bằng siêu âm (Harmonic scalpel) trong phẫu thuật một số bệnh lý tuyến giáp”; Đề tài nghiên cứu khoa học cấp Bộ y tế, Nghiệm thu năm 2016.

8. PHẪU THUẬT CẮT 1 THÙY VÀ THÙY THÁP TUYẾN GIÁP

1. ĐẠI CƯƠNG

Mục đích phẫu thuật nhằm loại bỏ tổn thương tại 1 thùy tuyến giáp và thùy tháp có kích thước lớn. Nguyên tắc là cắt trọn vẹn 1 thùy và thùy tháp.

2. CHỈ ĐỊNH

- Bướu nhân lớn 1 thùy tuyến giáp gây nuốt vướng, nuốt khó, khó chịu.

- Ung thư hoặc nghi ngờ ung thư tuyến giáp tại 1 thùy tuyến giáp chưa xâm lấn. U kích thước dưới 4cm.

3. CHỐNG CHỈ ĐỊNH

- Viêm giáp cấp, bán cấp, cường giáp chưa ổn định.

- Kèm theo các bệnh nội khoa nặng khác

4. THẬN TRỌNG

Vùng cổ chứa rất nhiều cơ quan như thực quản, khí quản, động mạch cảnh, tĩnh mạch cảnh vì vậy, tuyệt đối tôn trọng giải phẫu khi mổ tuyến giáp tránh làm tổn thương các cấu trúc này.

5. CHUẨN BỊ

5.1. Người thực hiện

- 3 bác sĩ.

- 2 điều dưỡng.

5.2. Thuốc

- Kháng sinh dự phòng

- Dung dịch sát trùng

- Dịch rửa

5.3. Thiết bị y tế

- Bông, gạc các loại

- Chỉ khâu: chỉ tiêu chậm hoặc các loại vật liệu cầm máu khác

- Keo chống dính

- Dao mổ

- Lưỡi dao siêu âm hoặc dao hàn mạch, hàn mô

- Tấm dán vùng phẫu thuật trước và sau mổ

- Bình dẫn lưu

- Mũ, áo khẩu trang, găng phẫu thuật

- Vật tư tiêu hao sử dụng cho máy theo dõi thần kinh

- Máy hút

- Dao điện.

- Dao siêu âm (hoặc dao lưỡng cực hoặc dao hàn mạch, hàn mô)

- Dụng cụ mổ.

- Máy theo dõi tín hiệu thần kinh trong mổ

5.4. Người bệnh

- Chuẩn bị người bệnh trước mổ: giải thích và ký cam kết trước mổ, đánh dấu vết mổ trước khi phẫu thuật.

- Khám và giải thích về bệnh tình cho người bệnh và người nhà người bệnh.

- Làm các xét nghiệm cơ bản trước mổ.

5.5. Hồ sơ bệnh án

Bệnh án đầy đủ xét nghiệm, có giấy cam đoan chấp nhận phẫu thuật

5.6. Thời gian thực hiện kỹ thuật: Khoảng 60 phút.

5.7. Địa điểm thực hiện kỹ thuật: Phòng phẫu thuật

5.8. Kiểm tra hồ sơ và người bệnh

a) Kiểm tra người bệnh, bệnh phẩm (với các xét nghiệm): Đánh giá tính chính xác của người bệnh, bệnh phẩm: đúng người bệnh, đúng chẩn đoán, đúng vị trí cần thực hiện kỹ thuật.

b) Thực hiện bảng kiểm an toàn phẫu thuật

6. TIẾN HÀNH QTKT

Phương pháp vô cảm: gây mê nội khí quản, gây tê vùng nếu không thể gây mê

Tư thế người bệnh, vị trí kíp mổ:

- Tư thế người bệnh:

+ Nằm ngửa.

+ Hai tay để dạng.

+ Cổ ưỡn.

+ Độn gối dưới 2 vai.

- Vị trí bác sĩ mổ chính và bác sĩ phụ mổ:

+ Bác sĩ mổ chính: đứng cùng bên với thùy cần phẫu thuật

+ Phụ 1: đứng đối diện với bác sĩ mổ chính.

+ Phụ 2: đứng phía dưới phụ 1.

+ Dụng cụ viên: đứng phía dưới bác sĩ mổ chính.

- Sát trùng trải toan, dán tấm dán vô khuẩn vùng phẫu thuật trước mổ

- Đường rạch da:

+ Được xác định khi người bệnh ở tư thế ngồi.

+ Vị trí ở trên hõm ức 1 cm, tốt nhất là trùng với nếp da.

+ Hướng đường mổ cong lên trên.

6.1. Bước 1: Rạch da và bộc lộ tuyến

- Rạch da qua lớp cơ bám da cổ, ngay phía trên các tĩnh mạch cổ trước trên lớp nông của cân cổ sâu.

- Tách vạt da: theo lớp vô mạch bằng dao điện

+ Lên trên tới sụn giáp

+ Xuống dưới tới hõm trên ức.

- Đi vào tuyến giáp theo đường giữa nếu bướu giáp thùy tháp đơn thuần hoặc theo đường bên (không đi theo đường giữa) là đường dọc theo bờ trước của cơ ức đòn chũm nếu bướu giáp cả thựy tháp và thựy bên. Tách theo cân bọc cơ, từ dưới lên trên dọc theo chiều dài của cơ.

- Tách cơ vai-móng:

- Tách dọc cơ ức- giáp: theo thớ dọc của cơ bằng dao điện. Ngay phía dưới cơ là thuỳ tuyến giáp.

Sau khi bộc lộ tới mặt trước của tuyến dùng kẹp cầm máu loại nhỏ phẫu tích tuyền giáp khỏi các thành phần xung quanh như: cơ ức giáp, ức móng ở mặt bên, động mạch cảnh, tĩnh mạch cảnh ở mặt sau.

6.2. Bước 2: Xử lý thương tổn

Sử dụng dao điện để bóc tách, cầm máu hay cắt tổ chức.

- Phẫu tích cực trên:

+ Dùng kẹp cầm máu kẹp nhẹ vào mặt tuyến ở phía cực trên dùng kẹp cầm máu khác tách tuyến khỏi khí quản, đốt và cắt các mạch máu bằng dao siêu âm hoặc dao hàn mạch hàn mô.

+ Tiếp tục phẫu tích lên phía trên tới khi quan sát thấy động mạch giáp trên. Đối với động mạch giáp trên dùng kẹp cầm máu cặp cắt và buộc mạch máu.

+ Phẫu tích bộc lộ, bảo tồn dây thần kinh thanh quản và các tuyến cận giáp.

+ Đánh giá sự toàn vẹn của thần kinh thanh quản trước và sau phẫu tích bằng Máy theo dõi tín hiệu thần kinh trong mổ (nếu có).

- Phẫu tích cực dưới:

+ Dùng kẹp cầm máu cặp nhẹ vào cực dưới của bướu kéo nhẹ thuỳ tuyến lên phía trước trên, thường là tổ chức u nên phải thận trọng bởi vì nếu cặp thì rất dễ làm vỡ u dẫn đến chảy máu khó cầm gây khó khăn cho quá trình bóc tách.

+ Tiếp tục kéo tuyến lên trên và vào trong để bóc tách tiếp mặt sau bên cực dưới của thuỳ.

- Tách thành sau của thuỳ tuyến:

- Tách toàn bộ phần sau ngoài của thuỳ sau đó xác định dây chằng Berry. Cắt dây chằng Berry bằng dao siêu âm hoặc dao hàn mạch hàn mô.

+ Phẫu tích bộc lộ, bảo tồn dây thần kinh thanh quản và các tuyến cận giáp

+ Đánh giá sự toàn vẹn của thần kinh thanh quản trước và sau phẫu tích bằng Máy theo dõi tín hiệu thần kinh trong mổ (nếu có)

- Tiếp tục phẫu tích về phía eo tuyến để cắt bỏ eo tuyến.

- Dùng kẹp cầm máu cặp nhẹ vào thùy tháp

- Tách toàn bộ phần sau của thùy tháp lấy bướu bằng dao siêu âm hoặc dao hàn mạch hàn mô.

6.3. Bước 3: Đặt dẫn lưu và đóng vết mổ

- Đặt dẫn lưu bằng bình hút áp lực âm

- Cố định dẫn lưu bằng chỉ tiêu chậm 3.0 hoặc 4.0.

- Đóng lớp cơ bám da cổ và tổ chức dưới da bằng chỉ tiêu chậm 3.0 hoặc 4.0.

- Khâu da bằng chỉ luồn tự tiêu 6.0.

- Dán tấm dán vô khuẩn vết mổ sau phẫu thuật.

6.4. Kết thúc quy trình

- Đánh giá tình trạng người bệnh sau thực hiện kỹ thuật.

- Hoàn thiện ghi chép hồ sơ bệnh án, lưu hồ sơ.

- Bàn giao người bệnh cho bộ phận tiếp theo.

7. THEO DÕI VÀ XỬ TRÍ TAI BIẾN

7.1. Tai biến trong khi thực hiện kỹ thuật

- Thủng khí quản:

Xử trí: Khâu lại, hoặc hút áp lực âm tính liên tục sau mổ

- Đứt dây thần kinh thanh quản quặt ngược:

Xử trí: Khâu nối ngay

- Đứt mạch nuôi dưỡng của tuyến cận giáp:

Xử trí: Cấy tuyến vào cơ ức-đòn-chũm.

7.2. Tai biến sau khi thực hiện kỹ thuật

- Chảy máu:

Xử trí: Tùy mức độ, nếu máu chảy nhiều thì cần nhanh chóng đưa người bệnh vào phòng mổ, hút hết máu cục, rửa bằng nước muối sinh lý, tìm vị trí chảy máu, đốt cầm máu .

- Nói khàn:

Xử trí: Chống phù nề, chống viêm, chống co thắt, thuốc bổ thần kinh, kết hợp điều trị y học cổ truyền.

- Suy hô hấp sau mổ:

Xử trí: Cấp cứu theo nguyên nhân.

+ Nếu do phù nề thanh môn và ứ đọng đường thở thì phải dùng các thuốc chống phù nề, hút sạch đờm dãi, và đặt nội khí quản hoặc mở khí quản có hô hấp hỗ trợ, oxy liệu pháp.

+ Nếu do chảy máu thì lấy hết máu tụ, cầm máu để giải phóng chèn ép.

- Hạ canxi huyết:

Xử trí: Cắt cơn bằng cách tiêm calciclorua tĩnh mạch sau đó bổ sung bằng canxi uống, vitamin D, magie B6….

Nếu do thiếu máu nuôi dưỡng vì phù nề, chấn thương động mạch nuôi thì sau 3-5 ngày sẽ tự hết.

- Nhiễm trùng

Xử trí: Dùng kháng sinh toàn thân, mở rộng vết mổ, dẫn lưu, thay băng hàng ngày

- Tụ dịch vùng mổ

Xử trí: kháng sinh toàn thân khi có triệu chứng nhiễm khuẩn, chống phù nề, chọc hút qua da hoặc dẫn lưu ổ dịch

7.3. Biến chứng muộn

- Dính cơ ức-đòn-chũm sau mổ.

Xử trí: Phẫu thuật cắt bỏ dải xơ dính + vật lý trị liệu sau mổ.

TÀI LIỆU THAM KHẢO

1. Haugen BR, Alexander EK, Bible KC, Doherty GM, Mandel SJ, Nikiforov YE, Pacini F, Randolph GW, Sawka AM, Schlumberger M, Schuff KG, Sherman SI, Sosa JA, Steward DL, Tuttle RM, Wartofsky L. 2015 American Thyroid Association Management Guidelines for Adult Patients with Thyroid Nodules and Differentiated Thyroid Cancer: The American Thyroid Association Guidelines Task Force on Thyroid Nodules and Differentiated Thyroid Cancer. Thyroid. 2016 Jan;26(1):1-133. doi: 10.1089/thy.2015.0020. PMID: 26462967; PMCID: PMC4739132.

2. Durante C, Hegedüs L, Czarniecka A, Paschke R, Russ G, Schmitt F, Soares P, Solymosi T, Papini E. 2023 European Thyroid Association Clinical Practice Guidelines for thyroid nodule management. Eur Thyroid J. 2023 Aug 14;12(5):e230067. doi: 10.1530/ETJ-23-0067. PMID: 37358008; PMCID: PMC10448590.

3. National Comprehensive Cancer Network, NCCN Clinical Practice Guidelines in Oncology (NCCN Guidelines®) for Thyroid Carcinoma, Version 1.2025 (Fort Washington, PA: National Comprehensive Cancer Network, 2025)

4. Trần Ngọc Lương, Trần Đoàn Kết, Phan Hoàng Hiệp và cộng sự “Ứng dụng dao cắt đốt bằng siêu âm (Harmonic scalpel) trong phẫu thuật một số bệnh lý tuyến giáp”; Đề tài nghiên cứu khoa học cấp Bộ Y tế, Nghiệm thu năm 2016.

9. PHẪU THUẬT CẮT BÁN PHẦN 2 THÙY TUYẾN GIÁP

1. ĐẠI CƯƠNG

Mục đích của phẫu thuật này nhằm loại bỏ tổn thương lành tính tại cả 2 thùy tuyến giáp. Nguyên tắc là loại bỏ lượng nhu mô ở mỗi thùy xấp xỉ 1 nửa thùy tuyến giáp của người bệnh.

2. CHỈ ĐỊNH

Bướu đa nhân 2 thùy tuyến giáp gây nuốt vướng, nuốt khó, khó chịu

3. CHỐNG CHỈ ĐỊNH

- Viêm giáp cấp, bán cấp, cường giáp chưa ổn định.

- Kèm theo các bệnh nội khoa nặng khác không có khả năng phẫu thuật.

4. THẬN TRỌNG

Vùng cổ chứa rất nhiều cơ quan như thực quản, khí quản, động mạch cảnh, tĩnh mạch cảnh vì vậy, tuyệt đối tôn trọng giải phẫu khi mổ tuyến giáp tránh làm tổn thương các cấu trúc này.

5. CHUẨN BỊ

5.1. Người thực hiện

- 3 bác sĩ.

- 2 điều dưỡng.

5.2. Thuốc

- Kháng sinh dự phòng.

- Dung dịch sát trùng.

- Dịch rửa.

5.3. Thiết bị y tế

- Bông, gạc các loại.

- Chỉ khâu: chỉ tiêu chậm hoặc các loại vật liệu cầm máu khác.

- Keo chống dính.

- Dao mổ.

- Lưỡi dao siêu âm hoặc dao hàn mạch, hàn mô.

- Tấm dán vùng phẫu thuật trước và sau mổ.

- Bình dẫn lưu.

- Mũ, áo khẩu trang, găng phẫu thuật.

- Vật tư tiêu hao sử dụng cho máy theo dõi thần kinh.

- Máy hút.

- Dao điện.

- Dao siêu âm (hoặc dao lưỡng cực hoặc dao hàn mạch, hàn mô).

- Dụng cụ mổ.

- Máy theo dõi tín hiệu thần kinh trong mổ.

5.4. Người bệnh

- Chuẩn bị người bệnh trước mổ: giải thích và ký cam kết trước mổ, đánh dấu vết mổ trước khi phẫu thuật.

- Khám và giải thích về bệnh tình cho người bệnh và người nhà người bệnh.

- Làm các xét nghiệm cơ bản trước mổ.

5.5. Hồ sơ bệnh án

Bệnh án đầy đủ xét nghiệm, có giấy cam đoan chấp nhận phẫu thuật

5.6. Thời gian thực hiện kỹ thuật: khoảng 120 phút.

5.7. Địa điểm thực hiện kỹ thuật: phòng phẫu thuật

5.8. Kiểm tra hồ sơ và người bệnh

a) Kiểm tra người bệnh, bệnh phẩm (với các xét nghiệm): Đánh giá tính chính xác của người bệnh, bệnh phẩm: đúng người bệnh, đúng chẩn đoán, đúng vị trí cần thực hiện kỹ thuật.

b) Thực hiện bảng kiểm an toàn phẫu thuật.

6. TIẾN HÀNH QTKT

Phương pháp vô cảm: gây mê nội khí quản.

Tư thế người bệnh, vị trí kíp mổ:

- Tư thế người bệnh:

+ Nằm ngửa.

+ Hai tay để dạng.

+ Cổ ưỡn.

+ Độn gối dưới 2 vai.

- Vị trí bác sĩ mổ chính và bác sĩ phụ mổ:

+ Bác sĩ mổ chính: đứng cùng bên với thùy cần phẫu thuật

+ Phụ 1: đứng đối diện với bác sĩ mổ chính.

+ Phụ 2: đứng phía dưới phụ 1.

+ Dụng cụ viên: đứng phía dưới bác sĩ mổ chính.

- Sát trùng trải toan, dán tấm dán vô khuẩn vùng phẫu thuật trước mổ.

- Đường rạch da:

+ Được xác định khi người bệnh ở tư thế ngồi.

+ Vị trí ở trên hõm ức 1 cm, tốt nhất là trùng với nếp da.

+ Hướng đường mổ cong lên trên.

6.1. Bước 1: Rạch da và bộc lộ tuyến

- Rạch da qua lớp cơ bám da cổ, ngay phía trên các tĩnh mạch cổ trước trên lớp nông của cân cổ sâu.

- Tách vạt da: theo lớp vô mạch.

+ Lên trên tới sụn giáp.

+ Xuống dưới tới hõm trên ức.

- Tách đường giữa vén sang 2 bên đi vào tuyến giáp.

- Đi vào tuyến giáp theo đường bên (không đi theo đường giữa) là đường dọc theo bờ trước của cơ ức đòn chũm. Tách theo cân bọc cơ, từ dưới lên trên dọc theo chiều dài của cơ.

- Tách cơ vai - móng:

- Tách dọc cơ ức - giáp: theo thớ dọc của cơ bằng dao điện. Ngay phía dưới cơ là thuỳ tuyến giáp.

Sau khi bộc lộ tới mặt trước của tuyến dùng kẹp cầm máu loại nhỏ phẫu tích tuyến giáp khỏi các thành phần xung quanh như: cơ ức giáp, ức móng ở mặt bên, động mạch cảnh, tĩnh mạch cảnh ở mặt sau.

6.2. Bước 2: Xử lý thương tổn

Bóc tách, cầm máu hay cắt tổ chức.

- Phẫu tích cực dưới: (nếu nhân cực dưới)

+ Dùng kẹp cầm máu cặp nhẹ vào cực dưới của thuỳ nơi tổ chức lành kéo nhẹ thuỳ tuyến lên phía trước trên. Nếu là tổ chức u thì phải thận trọng bởi vì nếu cặp thì rất dễ làm vỡ u dẫn đến chảy máu khó cầm làm khó khăn cho quá trình bóc tách.

+ Tiếp tục kéo tuyến lên trên và vào trong để bóc tách tiếp mặt sau bên cực dưới của thuỳ. Đây là nơi đổ vào của động mạch giáp dưới. Sau đó cắt bán phần cực dưới bằng dao siêu âm hoặc dao hàn mạch hàn mô.

+ Phẫu tích bộc lộ, bảo tồn dây thần kinh thanh quản và các tuyến cận giáp

+ Đánh giá sự toàn vẹn của thần kinh thanh quản trước và sau phẫu tích bằng Máy theo dõi tín hiệu thần kinh trong mổ (nếu có).

- Tương tự làm với thùy còn lại.

6.3. Bước 3: Đặt dẫn lưu và đóng vết mổ

- Đặt dẫn lưu bằng bình hút áp lực âm.

- Cố định dẫn lưu bằng chỉ tiêu chậm 3.0 hoặc 4.0.

- Đóng lớp cơ bám da cổ và tổ chức dưới da bằng chỉ tiêu chậm 3.0 hoặc 4.0.

- Khâu da bằng chỉ tiêu chậm 6.0.

- Dán tấm dán vô khuẩn vết mổ sau phẫu thuật..

6.4. Kết thúc quy trình

- Đánh giá tình trạng người bệnh sau thực hiện kỹ thuật.

- Hoàn thiện ghi chép hồ sơ bệnh án, lưu hồ sơ.

- Bàn giao người bệnh cho bộ phận tiếp theo.

7. THEO DÕI VÀ XỬ TRÍ TAI BIẾN

7.1. Tai biến trong khi thực hiện kỹ thuật.

- Thủng khí quản:

Xử trí: Khâu lại, hoặc hút áp lực âm tính liên tục sau mổ.

- Đứt dây thần kinh thanh quản quặt ngược:

Xử trí: Khâu nối ngay.

- Đứt mạch nuôi dưỡng của tuyến cận giáp:

Xử trí: Cấy tuyến vào cơ ức-đòn-chũm.

7.2. Tai biến sau khi thực hiện kỹ thuật

- Chảy máu:

Xử trí: Tùy mức độ, nếu máu chảy nhiều thì cần nhanh chóng đưa người bệnh vào phòng mổ, hút hết máu cục, rửa bằng nước muối sinh lý, tìm vị trí chảy máu, đốt cầm máu .

- Nói khàn:

Xử trí: Chống phù nề, chống viêm, chống co thắt, thuốc bổ thần kinh, kết hợp điều trị y học cổ truyền.

- Suy hô hấp sau mổ:

Xử trí: Cấp cứu theo nguyên nhân.

+ Nếu do phù nề thanh môn và ứ đọng đường thở thì phải dùng các thuốc chống phù nề, hút sạch đờm dãi, và đặt nội khí quản hoặc mở khí quản có hô hấp hỗ trợ, oxy liệu pháp.

+ Nếu do chảy máu thì lấy hết máu tụ, cầm máu để giải phóng chèn ép.

- Hạ canxi huyết:

Xử trí: Cắt cơn bằng cách tiêm calciclorua tĩnh mạch sau đó bổ sung bằng canxi uống, vitamin D, magie B6….

Nếu do thiếu máu nuôi dưỡng vì phù nề, chấn thương động mạch nuôi thì sau 3-5 ngày sẽ tự hết.

- Nhiễm trùng .

Xử trí: Dùng kháng sinh toàn thân, mở rộng vết mổ, dẫn lưu, thay băng hàng ngày

- Tụ dịch vùng mổ.

Xử trí: kháng sinh toàn thân khi có triệu chứng nhiễm khuẩn, chống phù nề, chọc hút qua da hoặc dẫn lưu ổ dịch.

7.3. Biến chứng muộn

- Dính cơ ức-đòn-chũm sau mổ.

Xử trí: Phẫu thuật cắt bỏ dải xơ dính + vật lý trị liệu sau mổ.

TÀI LIỆU THAM KHẢO

1. Haugen BR, Alexander EK, Bible KC, Doherty GM, Mandel SJ, Nikiforov YE, Pacini F, Randolph GW, Sawka AM, Schlumberger M, Schuff KG, Sherman SI, Sosa JA, Steward DL, Tuttle RM, Wartofsky L. 2015 American Thyroid Association Management Guidelines for Adult Patients with Thyroid Nodules and Differentiated Thyroid Cancer: The American Thyroid Association Guidelines Task Force on Thyroid Nodules and Differentiated Thyroid Cancer. Thyroid. 2016 Jan;26(1):1-133. doi: 10.1089/thy.2015.0020. PMID: 26462967; PMCID: PMC4739132.

2. Durante C, Hegedüs L, Czarniecka A, Paschke R, Russ G, Schmitt F, Soares P, Solymosi T, Papini E. 2023 European Thyroid Association Clinical Practice Guidelines for thyroid nodule management. Eur Thyroid J. 2023 Aug 14;12(5):e230067. doi: 10.1530/ETJ-23-0067. PMID: 37358008; PMCID: PMC10448590.

3. National Comprehensive Cancer Network, NCCN Clinical Practice Guidelines in Oncology (NCCN Guidelines®) for Thyroid Carcinoma, Version 1.2025 (Fort Washington, PA: National Comprehensive Cancer Network, 2025)

4. Trần Ngọc Lương, Trần Đoàn Kết, Phan Hoàng Hiệp và cộng sự “Ứng dụng dao cắt đốt bằng siêu âm (Harmonic scalpel) trong phẫu thuật một số bệnh lý tuyến giáp”; Đề tài nghiên cứu khoa học cấp Bộ y tế, Nghiệm thu năm 2016.

10. PHẪU THUẬT CẮT 1 THÙY TUYẾN GIÁP TRONG BƯỚU GIÁP KHỔNG LỒ

1. ĐẠI CƯƠNG

Mục đích của phương pháp này nhằm loại bỏ tổn thương tại 1 thùy tuyến giáp có kích thước khổng lồ gây biến dạng thẩm mỹ. Nguyên tắc là cắt bỏ trọn vẹn thùy tuyến khổng lồ.

2. CHỈ ĐỊNH

Tất cả các trường hợp được chẩn đoán bướu giáp khổng lồ ở 1 thùy tuyến giáp.

3. CHỐNG CHỈ ĐỊNH

- Viêm giáp cấp, bán cấp, cường giáp chưa ổn định.

- Kèm theo các bệnh nội khoa nặng khác.

4. THẬN TRỌNG

Vùng cổ chứa rất nhiều cơ quan như thực quản, khí quản, động mạch cảnh, tĩnh mạch cảnh vì vậy, tuyệt đối tôn trọng giải phẫu khi mổ tuyến giáp tránh làm tổn thương các cấu trúc này.

5. CHUẨN BỊ

5.1. Người thực hiện

- 3 bác sĩ.

- 2 điều dưỡng.

- Kháng sinh dự phòng.

- Dung dịch sát trùng.

- Dịch rửa.

5.2. Thuốc

- Kháng sinh dự phòng.

- Dung dịch sát trùng.

- Dịch rửa.

5.3. Thiết bị y tế

- Bông, gạc các loại.

- Chỉ khâu: chỉ tiêu chậm hoặc các loại vật liệu cầm máu khác.

- Keo chống dính.

- Dao mổ.

- Lưỡi dao siêu âm hoặc dao hàn mạch, hàn mô.

- Tấm dán vùng phẫu thuật trước và sau mổ.

- Bình dẫn lưu.

- Mũ, áo khẩu trang, găng phẫu thuật.

- Vật tư tiêu hao sử dụng cho máy theo dõi thần kinh.

- Máy hút.

- Dao điện.

- Dao siêu âm (hoặc dao lưỡng cực hoặc dao hàn mạch, hàn mô).

- Dụng cụ mổ.

- Máy theo dõi tín hiệu thần kinh trong mổ.

5.4. Người bệnh

- Chuẩn bị người bệnh trước mổ: giải thích và ký cam kết trước mổ, đánh dấu vết mổ trước khi phẫu thuật.

- Khám và giải thích về bệnh tình cho người bệnh và người nhà người bệnh.

- Làm các xét nghiệm cơ bản trước mổ.

5.5. Hồ sơ bệnh án

Bệnh án đầy đủ xét nghiệm, có giấy cam đoan chấp nhận phẫu thuật.

5.6. Thời gian thực hiện kỹ thuật: khoảng 120 phút.

5.7. Địa điểm thực hiện kỹ thuật: phòng phẫu thuật.

5.8. Kiểm tra hồ sơ và người bệnh

a) Kiểm tra người bệnh, bệnh phẩm (với các xét nghiệm): Đánh giá tính chính xác của người bệnh, bệnh phẩm: đúng người bệnh, đúng chẩn đoán, đúng vị trí cần thực hiện kỹ thuật.

b) Thực hiện bảng kiểm an toàn phẫu thuật.

6. TIẾN HÀNH QTKT

Phương pháp vô cảm: gây mê nội khí quản.

Tư thế người bệnh, vị trí kíp mổ:

- Tư thế người bệnh:

+ Nằm ngửa.

+ Hai tay để dạng.

+ Cổ ưỡn.

+ Độn gối dưới 2 vai.

- Vị trí bác sĩ mổ chính và bác sĩ phụ mổ:

+ Bác sĩ mổ chính: đứng cùng bên với thùy cần phẫu thuật

+ Phụ 1: đứng đối diện với bác sĩ mổ chính.

+ Phụ 2: đứng phía dưới phụ 1.

+ Dụng cụ viên: đứng phía dưới bác sĩ mổ chính.

- Sát trùng trải toan, dán tấm dán vô khuẩn vùng phẫu thuật trước mổ.

- Đường rạch da:

+ Được xác định khi người bệnh ở tư thế ngồi.

+ Vị trí ở trên hõm ức 1 cm, tốt nhất là trùng với nếp da.

+ Hướng đường mổ cong lên trên.

6.1. Bước 1: Rạch da và bộc lộ tuyến

- Rạch da qua lớp cơ bám da cổ, ngay phía trên các tĩnh mạch cổ trước trên lớp nông của cân cổ sâu.

- Tách vạt da: theo lớp vô mạch bằng dao điện.

- Lên trên tới sụn giáp.

- Xuống dưới tới hõm trên ức.

- Tách đường giữa vén sang 2 bên đi vào tuyến giáp. Trong trường hợp bướu lớn có thể cắt cơ ức giáp, ức móng.

- Đi vào tuyến giáp theo đường bên (không đi theo đường giữa) là đường dọc theo bờ trước của cơ ức đòn chũm. Tách theo cân bọc cơ, từ dưới lên trên dọc theo chiều dài của cơ.

- Tách cơ vai - móng:

- Tách dọc cơ ức - giáp: theo thớ dọc của cơ bằng dao điện. Ngay phía dưới cơ là thuỳ tuyến giáp.

Sau khi bộc lộ tới mặt trước của tuyến dùng kẹp cầm máu loại nhỏ phẫu tích tuyền giáp khỏi các thành phần xung quanh như: cơ ức giáp, ức móng ở mặt bên, động mạch cảnh, tĩnh mạch cảnh ở mặt sau.

6.2. Bước 2: Xử lý thương tổn

Bóc tách, cầm máu hay cắt tổ chức

- Phẫu tích cực trên:

+ Dùng kẹp cầm máu kẹp nhẹ vào mặt tuyến ở phía cực trên dùng kẹp cầm máu khác tách tuyến khỏi khí quản, đốt và cắt các mạch máu.

+ Tiếp tục phẫu tích lên phía trên tới khi quan sát thấy động mạch giáp trên. Cắt động mạch giáp trên bằng dao siêu âm hoặc dao hàn mạch hàn mô.

+ Phẫu tích bộc lộ, bảo tồn dây thần kinh thanh quản và các tuyến cận giáp

+ Đánh giá sự toàn vẹn của thần kinh thanh quản trước và sau phẫu tích bằng Máy theo dõi tín hiệu thần kinh trong mổ (nếu có)

- Phẫu tích cực dưới:

+ Dùng kẹp cầm máu cặp nhẹ vào cực dưới của bướu thòng kéo nhẹ thuỳ tuyến lên phía trước trên, thường là tổ chức u nên phải thận trọng bởi vì nếu cặp thì rất dễ làm vỡ u dẫn đến chảy máu khó cầm gây khó khăn cho quá trình bóc tách.

+ Tiếp tục kéo tuyến lên trên và vào trong để bóc tách tiếp mặt sau bên cực dưới của thuỳ.

- Tách thành sau của thuỳ tuyến:

- Tách toàn bộ phần sau ngoài của thuỳ sau đó xác định dây chằng Berry.

- Cắt dây chằng Berry bằng dao siêu âm hoặc dao hàn mạch hàn mô. Đây là thì khó nhất của cắt thuỳ tuyến giáp.

+ Phẫu tích bộc lộ, bảo tồn dây thần kinh thanh quản và các tuyến cận giáp

+ Đánh giá sự toàn vẹn của thần kinh thanh quản trước và sau phẫu tích bằng Máy theo dõi tín hiệu thần kinh trong mổ (nếu có)

- Tiếp tục phẫu tích về phía eo tuyến để cắt bỏ eo tuyến. Sau đó cắt hết thùy tuyến giáp bằng dao siêu âm hoặc dao hàn mạch hàn mô.

6.3. Bước 3: Đặt dẫn lưu và đóng vết mổ

- Đặt dẫn lưu bằng bình hút áp lực âm.

- Cố định dẫn lưu bằng chỉ tiêu chậm 3.0 hoặc 4.0.

- Đóng lớp cơ bám da cổ và tổ chức dưới da bằng chỉ tiêu chậm 3.0 hoặc 4.0.

- Khâu da bằng chỉ tiêu chậm 6.0.

- Dán tấm dán vô khuẩn vết mổ sau phẫu thuật.

6.4. Kết thúc quy trình

- Đánh giá tình trạng người bệnh sau thực hiện kỹ thuật.

- Hoàn thiện ghi chép hồ sơ bệnh án, lưu hồ sơ.

- Bàn giao người bệnh cho bộ phận tiếp theo.

7. THEO DÕI VÀ XỬ TRÍ TAI BIẾN

7.1. Tai biến trong khi thực hiện kỹ thuật

- Thủng khí quản:

Xử trí: Khâu lại, hoặc hút áp lực âm tính liên tục sau mổ.

- Đứt dây thần kinh thanh quản quặt ngược:

Xử trí: Khâu nối ngay.

- Đứt mạch nuôi dưỡng của tuyến cận giáp:

Xử trí: Cấy tuyến vào cơ ức-đòn-chũm.

7.2. Tai biến sau khi thực hiện kỹ thuật

- Chảy máu:

Xử trí: Tùy mức độ, nếu máu chảy nhiều thì cần nhanh chóng đưa người bệnh vào phòng mổ, hút hết máu cục, rửa bằng nước muối sinh lý, tìm vị trí chảy máu, đốt cầm máu .

- Nói khàn:

Xử trí: Chống phù nề, chống viêm, chống co thắt, thuốc bổ thần kinh, kết hợp điều trị y học cổ truyền.

- Suy hô hấp sau mổ:

Xử trí: Cấp cứu theo nguyên nhân.

+ Nếu do phù nề thanh môn và ứ đọng đường thở thì phải dùng các thuốc chống phù nề, hút sạch đờm dãi, và đặt nội khí quản hoặc mở khí quản có hô hấp hỗ trợ, oxy liệu pháp.

+ Nếu do chảy máu thì lấy hết máu tụ, cầm máu để giải phóng chèn ép.

- Hạ canxi huyết:

Xử trí: Cắt cơn bằng cách tiêm calciclorua tĩnh mạch sau đó bổ sung bằng canxi uống, vitamin D, magie B6….

Nếu do thiếu máu nuôi dưỡng vì phù nề, chấn thương động mạch nuôi thì sau 3-5 ngày sẽ tự hết.

- Nhiễm trùng .

Xử trí: Dùng kháng sinh toàn thân, mở rộng vết mổ, dẫn lưu, thay băng hàng ngày

- Tụ dịch vùng mổ.

Xử trí: kháng sinh toàn thân khi có triệu chứng nhiễm khuẩn, chống phù nề, chọc hút qua da hoặc dẫn lưu ổ dịch.

7.3. Biến chứng muộn

- Dính cơ ức-đòn-chũm sau mổ.

Xử trí: Phẫu thuật cắt bỏ dải xơ dính + vật lý trị liệu sau mổ

TÀI LIỆU THAM KHẢO

1. Haugen BR, Alexander EK, Bible KC, Doherty GM, Mandel SJ, Nikiforov YE, Pacini F, Randolph GW, Sawka AM, Schlumberger M, Schuff KG, Sherman SI, Sosa JA, Steward DL, Tuttle RM, Wartofsky L. 2015 American Thyroid Association Management Guidelines for Adult Patients with Thyroid Nodules and Differentiated Thyroid Cancer: The American Thyroid Association Guidelines Task Force on Thyroid Nodules and Differentiated Thyroid Cancer. Thyroid. 2016 Jan;26(1):1-133. doi: 10.1089/thy.2015.0020. PMID: 26462967; PMCID: PMC4739132.

2. Durante C, Hegedüs L, Czarniecka A, Paschke R, Russ G, Schmitt F, Soares P, Solymosi T, Papini E. 2023 European Thyroid Association Clinical Practice Guidelines for thyroid nodule management. Eur Thyroid J. 2023 Aug 14;12(5):e230067. doi: 10.1530/ETJ-23-0067. PMID: 37358008; PMCID: PMC10448590.

3. National Comprehensive Cancer Network, NCCN Clinical Practice Guidelines in Oncology (NCCN Guidelines®) for Thyroid Carcinoma, Version 1.2025 (Fort Washington, PA: National Comprehensive Cancer Network, 2025)

4. Trần Ngọc Lương, Trần Đoàn Kết, Phan Hoàng Hiệp và cộng sự “Ứng dụng dao cắt đốt bằng siêu âm (Harmonic scalpel) trong phẫu thuật một số bệnh lý tuyến giáp”; Đề tài nghiên cứu khoa học cấp Bộ y tế, Nghiệm thu năm 2016.

11. PHẪU THUẬT CẮT 1 THÙY TUYẾN GIÁP LẤY BƯỚU THÒNG

1. ĐẠI CƯƠNG

Mục tiêu của phương pháp này nhằm loại bỏ tổn thương dạng nhân tại 1 thùy tuyến giáp có đặc điểm thòng ngực. Nguyên tắc là cắt trọn vẹn 1 thùy tuyến giáp và phần bướu chìm trong lồng ngực.

2. CHỈ ĐỊNH

Tất cả các trường hợp được chẩn đoán bướu thòng ngực ở 1 thùy tuyến giáp.

3. CHỐNG CHỈ ĐỊNH

- Viêm giáp cấp, bán cấp, cường giáp chưa ổn định.

- Kèm theo các bệnh nội khoa nặng khác.

4. THẬN TRỌNG

Vùng cổ chứa rất nhiều cơ quan như thực quản, khí quản, động mạch cảnh, tĩnh mạch cảnh vì vậy, tuyệt đối tôn trọng giải phẫu khi mổ tuyến giáp tránh làm tổn thương các cấu trúc này.

5. CHUẨN BỊ

5.1. Người thực hiện

- 3 bác sĩ.

- 2 điều dưỡng.

5.2. Thuốc

- Kháng sinh dự phòng.

- Dung dịch sát trùng.

- Dịch rửa.

5.3. Thiết bị y tế

- Bông, gạc các loại.

- Chỉ khâu: chỉ tiêu chậm hoặc các loại vật liệu cầm máu khác.

- Keo chống dính.

- Dao mổ.

- Lưỡi dao siêu âm hoặc dao hàn mạch, hàn mô.

- Tấm dán vùng phẫu thuật trước và sau mổ.

- Bình dẫn lưu.

- Mũ, áo khẩu trang, găng phẫu thuật.

- Vật tư tiêu hao sử dụng cho máy theo dõi thần kinh.

- Máy hút.

- Dao điện.

- Dao siêu âm (hoặc dao lưỡng cực hoặc dao hàn mạch, hàn mô).

- Dụng cụ mổ.

- Máy theo dõi tín hiệu thần kinh trong mổ.

5.4. Người bệnh

- Chuẩn bị người bệnh trước mổ: giải thích và ký cam kết trước mổ, đánh dấu vết mổ trước khi phẫu thuật.

- Khám và giải thích về bệnh tình cho người bệnh và người nhà người bệnh.

- Làm các xét nghiệm cơ bản trước mổ.

5.5. Hồ sơ bệnh án

Bệnh án đầy đủ xét nghiệm, có giấy cam đoan chấp nhận phẫu thuật.

5.6. Thời gian thực hiện kỹ thuật: khoảng 120 phút giờ.

5.7. Địa điểm thực hiện kỹ thuật: phòng phẫu thuật.

5.8. Kiểm tra hồ sơ và người bệnh

a) Kiểm tra người bệnh, bệnh phẩm (với các xét nghiệm): Đánh giá tính chính xác của người bệnh, bệnh phẩm: đúng người bệnh, đúng chẩn đoán, đúng vị trí cần thực hiện kỹ thuật.

b) Thực hiện bảng kiểm an toàn phẫu thuật.

6. TIẾN HÀNH QTKT

Phương pháp vô cảm: gây mê nội khí quản.

Tư thế người bệnh, vị trí kíp mổ:

- Tư thế người bệnh:

+ Nằm ngửa.

+ Hai tay để dạng.

+ Cổ ưỡn.

+ Độn gối dưới 2 vai.

- Vị trí bác sĩ mổ chính và bác sĩ phụ mổ:

+ Bác sĩ mổ chính: đứng cùng bên với thùy cần phẫu thuật

+ Phụ 1: đứng đối diện với bác sĩ mổ chính.

+ Phụ 2: đứng phía dưới phụ 1.

+ Dụng cụ viên: đứng phía dưới bác sĩ mổ chính.

- Sát trùng trải toan, dán tấm dán vô khuẩn vùng phẫu thuật trước mổ.

- Đường rạch da:

+ Được xác định khi người bệnh ở tư thế ngồi.

+ Vị trí ở trên hõm ức 1 cm, tốt nhất là trùng với nếp da.

+ Hướng đường mổ cong lên trên.

6.1. Bước 1: Rạch da và bộc lộ tuyến

- Rạch da qua lớp cơ bám da cổ, ngay phía trên các tĩnh mạch cổ trước trên lớp nông của cân cổ sâu.

- Tách vạt da: theo lớp vô mạch.

+ Lên trên tới sụn giáp.

+ Xuống dưới tới hõm trên ức.

- Tách đường giữa vén sang 2 bên đi vào tuyến giáp.

- Đi vào tuyến giáp theo đường bên (không đi theo đường giữa) là đường dọc theo bờ trước của cơ ức đòn chũm. Tách theo cân bọc cơ, từ dưới lên trên dọc theo chiều dài của cơ.

- Tách cơ vai - móng:

- Tách dọc cơ ức - giáp: theo thớ dọc của cơ bằng dao điện. Ngay phía dưới cơ là thuỳ tuyến giáp.

Sau khi bộc lộ tới mặt trước của tuyến dùng kẹp cầm máu loại nhỏ phẫu tích tuyến giáp khỏi các thành phần xung quanh như: cơ ức giáp, ức móng ở mặt bên, động mạch cảnh, tĩnh mạch cảnh ở mặt sau.

6.2. Bước 2: Xử lý thương tổn

Bóc tách, cầm máu hay cắt tổ chức

- Phẫu tích cực trên:

+ Dùng kẹp cầm máu kẹp nhẹ vào mặt tuyến ở phía cực trên dùng kẹp cầm máu khác tách tuyến khỏi khí quản, đốt và cắt các mạch máu.

+ Tiếp tục phẫu tích lên phía trên tới khi quan sát thấy động mạch giáp trên. Cắt động mạch giáp trên bằng dao siêu âm hoặc dao hàn mạch hàn mô.

+ Phẫu tích bộc lộ, bảo tồn dây thần kinh thanh quản và các tuyến cận giáp

+ Đánh giá sự toàn vẹn của thần kinh thanh quản trước và sau phẫu tích bằng Máy theo dõi tín hiệu thần kinh trong mổ (nếu có)

- Phẫu tích cực dưới:

+ Dùng kẹp cầm máu cặp nhẹ vào cực dưới của bướu thòng kéo nhẹ thuỳ tuyến lên phía trước trên, thường là tổ chức u nên phải thận trọng bởi vì nếu cặp thì rất dễ làm vỡ u dẫn đến chảy máu khó cầm gây khó khăn cho quá trình bóc tách.

+ Tiếp tục kéo tuyến lên trên và vào trong để bóc tách tiếp mặt sau bên cực dưới của thuỳ.

- Tách thành sau của thuỳ tuyến:

- Tách toàn bộ phần sau ngoài của thuỳ sau đó xác định dây chằng Berry.

Cắt dây chằng Berry bằng dao siêu âm hoặc dao hàn mạch hàn mô. Đây là thì khó nhất của cắt thuỳ tuyến giáp.

+ Phẫu tích bộc lộ, bảo tồn dây thần kinh thanh quản và các tuyến cận giáp

+ Đánh giá sự toàn vẹn của thần kinh thanh quản trước và sau phẫu tích bằng Máy theo dõi tín hiệu thần kinh trong mổ (nếu có)

- Tiếp tục phẫu tích về phía eo tuyến để cắt bỏ eo tuyến. Sau đó cắt hết thùy tuyến giáp bằng dao siêu âm hoặc dao hàn mạch hàn mô.

6.3. Bước 3: Đặt dẫn lưu và đóng vết mổ.

- Đặt dẫn lưu bằng bình hút áp lực âm.

- Cố định dẫn lưu bằng chỉ tiêu chậm 3.0 hoặc 4.0.

- Đóng lớp cơ bám da cổ và tổ chức dưới da bằng chỉ tiêu chậm 3.0 hoặc 4.0.

- Khâu da bằng chỉ tiêu chậm 6.0.

- Dán tấm dán vô khuẩn vết mổ sau phẫu thuật.

6.4. Kết thúc quy trình

- Đánh giá tình trạng người bệnh sau thực hiện kỹ thuật.

- Hoàn thiện ghi chép hồ sơ bệnh án, lưu hồ sơ.

- Bàn giao người bệnh cho bộ phận tiếp theo.

7. THEO DÕI VÀ XỬ TRÍ TAI BIẾN

7.1. Tai biến trong khi thực hiện kỹ thuật.

- Thủng khí quản:

Xử trí: Khâu lại, hoặc hút áp lực âm tính liên tục sau mổ.

- Đứt dây thần kinh thanh quản quặt ngược:

Xử trí: Khâu nối ngay.

- Đứt mạch nuôi dưỡng của tuyến cận giáp:

Xử trí: Cấy tuyến vào cơ ức-đòn-chũm.

7.2. Tai biến sau khi thực hiện kỹ thuật

- Chảy máu:

Xử trí: Tùy mức độ, nếu máu chảy nhiều thì cần nhanh chóng đưa người bệnh vào phòng mổ, hút hết máu cục, rửa bằng nước muối sinh lý, tìm vị trí chảy máu, đốt cầm máu .

- Nói khàn:

Xử trí: Chống phù nề, chống viêm, chống co thắt, thuốc bổ thần kinh, kết hợp điều trị y học cổ truyền.

- Suy hô hấp sau mổ:

Xử trí: Cấp cứu theo nguyên nhân.

+ Nếu do phù nề thanh môn và ứ đọng đường thở thì phải dùng các thuốc chống phù nề, hút sạch đờm dãi, và đặt nội khí quản hoặc mở khí quản có hô hấp hỗ trợ, oxy liệu pháp.

+ Nếu do chảy máu thì lấy hết máu tụ, cầm máu để giải phóng chèn ép.

- Hạ canxi huyết:

Xử trí: Cắt cơn bằng cách tiêm calciclorua tĩnh mạch sau đó bổ sung bằng canxi uống, vitamin D, magie B6….

Nếu do thiếu máu nuôi dưỡng vì phù nề, chấn thương động mạch nuôi thì sau 3-5 ngày sẽ tự hết.

- Nhiễm trùng .

Xử trí: Dùng kháng sinh toàn thân, mở rộng vết mổ, dẫn lưu, thay băng hàng ngày

- Tụ dịch vùng mổ.

Xử trí: kháng sinh toàn thân khi có triệu chứng nhiễm khuẩn, chống phù nề, chọc hút qua da hoặc dẫn lưu ổ dịch.

7.3. Biến chứng muộn

- Dính cơ ức-đòn-chũm sau mổ.

Xử trí: Phẫu thuật cắt bỏ dải xơ dính + vật lý trị liệu sau mổ.

TÀI LIỆU THAM KHẢO

1. Haugen BR, Alexander EK, Bible KC, Doherty GM, Mandel SJ, Nikiforov YE, Pacini F, Randolph GW, Sawka AM, Schlumberger M, Schuff KG, Sherman SI, Sosa JA, Steward DL, Tuttle RM, Wartofsky L. 2015 American Thyroid Association Management Guidelines for Adult Patients with Thyroid Nodules and Differentiated Thyroid Cancer: The American Thyroid Association Guidelines Task Force on Thyroid Nodules and Differentiated Thyroid Cancer. Thyroid. 2016 Jan;26(1):1-133. doi: 10.1089/thy.2015.0020. PMID: 26462967; PMCID: PMC4739132.

2. Substernal Goiters: Diagnosis and Treatment of Substernal Goiters. ThyroidCancer.com. Accessed June 17, 2025.

3. National Comprehensive Cancer Network, NCCN Clinical Practice Guidelines in Oncology (NCCN Guidelines®) for Thyroid Carcinoma, Version 1.2025 (Fort Washington, PA: National Comprehensive Cancer Network, 2025)

4. Simo, R., I. J. Nixon, V. Vander Poorten, M. Quer, A. R. Shaha, A. Sanabria, et al. "Surgical Management of Intrathoracic Goitres." European Archives of Otorhinolaryngology 276, no. 2 (2019): 305-14

5. Trần Ngọc Lương, Trần Đoàn Kết, Phan Hoàng Hiệp và cộng sự “Ứng dụng dao cắt đốt bằng siêu âm (Harmonic scalpel) trong phẫu thuật một số bệnh lý tuyến giáp”; Đề tài nghiên cứu khoa học cấp Bộ y tế, Nghiệm thu năm 2016.

12. PHẪU THUẬT CẮT 1 THÙY TUYẾN GIÁP VÀ LẤY NHÂN THÙY CÒN LẠI

1. ĐẠI CƯƠNG

Mục đích là loại bỏ tổn thương tại 1 thùy (có thể lành tính hoặc ác tính) và lấy nhân lành tính tại thùy còn lại. Nguyên tắc là cắt trọn vẹn 1 thùy tuyến và lấy 1 hoặc nhiều tổn thương dạng nốt nang tại thùy còn lại.

2. CHỈ ĐỊNH

- Bướu giáp nhân 2 thùy tuyến giáp có triệu chứng trèn ép hoặc nhân lớn

- Ung thư hoặc nghi ngờ ung thư tuyến giáp

3. CHỐNG CHỈ ĐỊNH

- Viêm giáp cấp, bán cấp, cường giáp chưa ổn định.

- Kèm theo các bệnh nội khoa nặng khác.

4. THẬN TRỌNG

Vùng cổ chứa rất nhiều cơ quan như thực quản, khí quản, động mạch cảnh, tĩnh mạch cảnh vì vậy, tuyệt đối tôn trọng giải phẫu khi mổ tuyến giáp tránh làm tổn thương các cấu trúc này.

5. CHUẨN BỊ

5.1. Người thực hiện

- 3 bác sĩ.

- 2 điều dưỡng.

5.2. Thuốc

- Kháng sinh dự phòng

- Dung dịch sát trùng

- Dịch rửa

5.3. Thiết bị y tế

- Bông, gạc các loại

- Chỉ khâu: chỉ tiêu chậm hoặc các loại vật liệu cầm máu khác

- Keo chống dính

- Dao mổ

- Lưỡi dao siêu âm hoặc dao hàn mạch, hàn mô

- Tấm dán vùng phẫu thuật trước và sau mổ

- Bình dẫn lưu

- Mũ, áo khẩu trang, găng phẫu thuật

- Vật tư tiêu hao sử dụng cho máy theo dõi thần kinh

- Máy hút

- Dao điện.

- Dao siêu âm (hoặc dao lưỡng cực hoặc dao hàn mạch, hàn mô)

- Dụng cụ mổ.

- Máy theo dõi tín hiệu thần kinh trong mổ.

5.4. Người bệnh

- Chuẩn bị người bệnh trước mổ: giải thích và ký cam kết trước mổ, đánh dấu vết mổ trước khi phẫu thuật.

- Khám và giải thích về bệnh tình cho người bệnh và người nhà người bệnh.

- Làm các xét nghiệm cơ bản trước mổ.

5.5. Hồ sơ bệnh án

Bệnh án đầy đủ xét nghiệm, có giấy cam đoan chấp nhận phẫu thuật

5.6. Thời gian thực hiện kỹ thuật: khoảng 1-2 giờ.

5.7. Địa điểm thực hiện kỹ thuật: phòng phẫu thuật.

5.8. Kiểm tra hồ sơ và người bệnh

a) Kiểm tra người bệnh, bệnh phẩm (với các xét nghiệm): Đánh giá tính chính xác của người bệnh, bệnh phẩm: đúng người bệnh, đúng chẩn đoán, đúng vị trí cần thực hiện kỹ thuật.

b) Thực hiện bảng kiểm an toàn phẫu thuật.

6. TIẾN HÀNH QTKT

Phương pháp vô cảm: gây mê nội khí quản, gây tê vùng nếu không thể gây mê

Tư thế người bệnh, vị trí kíp mổ:

- Tư thế người bệnh:

+ Nằm ngửa.

+ Hai tay để dạng.

+ Cổ ưỡn.

+ Độn gối dưới 2 vai.

- Vị trí bác sĩ mổ chính và bác sĩ phụ mổ:

+ Bác sĩ mổ chính: đứng cùng bên với thùy cần phẫu thuật

+ Phụ 1: đứng đối diện với bác sĩ mổ chính.

+ Phụ 2: đứng phía dưới phụ 1.

+ Dụng cụ viên: đứng phía dưới bác sĩ mổ chính.

- Sát trùng trải toan, dán tấm dán vô khuẩn vùng phẫu thuật trước mổ

- Đường rạch da:

+ Được xác định khi người bệnh ở tư thế ngồi.

+ Vị trí ở trên hõm ức 1 cm, tốt nhất là trùng với nếp da.

+ Hướng đường mổ cong lên trên.

6.1. Bước 1: Rạch da và bộc lộ tuyến

- Rạch da qua lớp cơ bám da cổ, ngay phía trên các tĩnh mạch cổ trước trên lớp nông của cân cổ sâu.

- Tách vạt da: theo lớp vô mạch bằng dao điện.

+ Lên trên tới sụn giáp.

+ Xuống dưới tới hõm trên ức.

- Tách đường giữa vén sang 2 bên đi vào tuyến giáp. Trong trường hợp bướu lớn có thể cắt cơ ức giáp, ức móng

- Đi vào tuyến giáp theo đường bên (không đi theo đường giữa) là đường dọc theo bờ trước của cơ ức đòn chũm. Tách theo cân bọc cơ, từ dưới lên trên dọc theo chiều dài của cơ.

- Tách cơ vai - móng:

- Tách dọc cơ ức - giáp: theo thớ dọc của cơ bằng dao điện. Ngay phía dưới cơ là thuỳ tuyến giáp.

Sau khi bộc lộ tới mặt trước của tuyến dùng kẹp cầm máu loại nhỏ phẫu tích tuyền giáp khỏi các thành phần xung quanh như: cơ ức giáp, ức móng ở mặt bên, động mạch cảnh, tĩnh mạch cảnh ở mặt sau.

6.2. Bước 2: Xử lý thương tổn

Bóc tách, cầm máu hay cắt tổ chức.

- Phẫu tích cực dưới:

+ Dùng kẹp cầm máu cặp nhẹ vào cực dưới của thuỳ nơi tổ chức lành kéo nhẹ thuỳ tuyến lên phía trước trên. Nếu là tổ chức u thì phải thận trọng bởi vì nếu cặp thì rất dễ làm vỡ u dẫn đến chảy máu khó cầm làm khó khăn cho quá trình bóc tách.

+ Tiếp tục kéo tuyến lên trên và vào trong để bóc tách tiếp mặt sau bên cực dưới của thuỳ. Đây là nơi đổ vào của động mạch giáp dưới.

+ Phẫu tích bộc lộ, bảo tồn dây thần kinh thanh quản và các tuyến cận giáp

+ Đánh giá sự toàn vẹn của thần kinh thanh quản trước và sau phẫu tích bằng Máy theo dõi tín hiệu thần kinh trong mổ (nếu có)

- Phẫu tích cực trên:

+ Dùng kẹp cầm máu kẹp nhẹ vào mặt tuyến ở phía cực trên dùng kẹp cầm máu khác tách tuyến khỏi khí quản, đốt và cắt các mạch máu.

+ Tiếp tục phẫu tích lên phía trên tới khi quan sát thấy động mạch giáp trên. Đối với động mạch giáp trên dùng dao siêu âm hoặc dao hàn mạch hàn mô cặp cắt và đốt mạch máu.

- Tách thành sau của thuỳ tuyến:

- Tách toàn bộ phần sau ngoài của thuỳ sau đó xác định dây chằng Berry.

+ Phẫu tích bộc lộ, bảo tồn dây thần kinh thanh quản và các tuyến cận giáp

+ Đánh giá sự toàn vẹn của thần kinh thanh quản trước và sau phẫu tích bằng Máy theo dõi tín hiệu thần kinh trong mổ (nếu có)

+ Trường hợp cắt thùy tuyến:

Cắt dây chằng Berry bằng dao siêu âm hoặc dao hàn mạch hàn mô. Đây là thì khó nhất của cắt thuỳ tuyến giáp. Tiếp tục phẫu tích về phía eo tuyến để cắt bỏ eo tuyến.

+ Trường hợp lấy nhân của thùy đối diện:

Bộc lộ thùy bên có nhân, nếu nhân nhỏ có thể tách tổ chức tuyến để lấy nhân bằng dao siêu âm hoặc dao hàn mạch hàn mô.

6.3. Bước 3: Đặt dẫn lưu và đóng vết mổ

- Đặt dẫn lưu bằng bình hút áp lực âm

- Cố định dẫn lưu bằng chỉ tiêu chậm 3.0 hoặc 4.0.

- Đóng lớp cơ bám da cổ và tổ chức dưới da bằng chỉ tiêu chậm 3.0 hoặc 4.0.

- Khâu da bằng chỉ tiêu chậm 6.0.

- Dán tấm dán vô khuẩn vết mổ sau phẫu thuật.

6.4. Kết thúc quy trình

- Đánh giá tình trạng người bệnh sau thực hiện kỹ thuật.

- Hoàn thiện ghi chép hồ sơ bệnh án, lưu hồ sơ.

- Bàn giao người bệnh cho bộ phận tiếp theo.

7. THEO DÕI VÀ XỬ TRÍ TAI BIẾN

7.1. Tai biến trong khi thực hiện kỹ thuật

- Thủng khí quản:

Xử trí: Khâu lại, hoặc hút áp lực âm tính liên tục sau mổ.

- Đứt dây thần kinh thanh quản quặt ngược:

Xử trí: Khâu nối ngay.

- Đứt mạch nuôi dưỡng của tuyến cận giáp:

Xử trí: Cấy tuyến vào cơ ức-đòn-chũm.

7.2. Tai biến sau khi thực hiện kỹ thuật

- Chảy máu:

Xử trí: Tùy mức độ, nếu máu chảy nhiều thì cần nhanh chóng đưa người bệnh vào phòng mổ, hút hết máu cục, rửa bằng nước muối sinh lý, tìm vị trí chảy máu, đốt cầm máu.

- Nói khàn:

Xử trí: Chống phù nề, chống viêm, chống co thắt, thuốc bổ thần kinh, kết hợp điều trị y học cổ truyền.

- Suy hô hấp sau mổ:

Xử trí: Cấp cứu theo nguyên nhân.

+ Nếu do phù nề thanh môn và ứ đọng đường thở thì phải dùng các thuốc chống phù nề, hút sạch đờm dãi, và đặt nội khí quản hoặc mở khí quản có hô hấp hỗ trợ, oxy liệu pháp.

+ Nếu do chảy máu thì lấy hết máu tụ, cầm máu để giải phóng chèn ép.

- Hạ canxi huyết:

Xử trí: Cắt cơn bằng cách tiêm calciclorua tĩnh mạch sau đó bổ sung bằng canxi uống, vitamin D, magie B6….

Nếu do thiếu máu nuôi dưỡng vì phù nề, chấn thương động mạch nuôi thì sau 3-5 ngày sẽ tự hết.

- Nhiễm trùng:

Xử trí: Dùng kháng sinh toàn thân, mở rộng vết mổ, dẫn lưu, thay băng hàng ngày

- Tụ dịch vùng mổ:

Xử trí: kháng sinh toàn thân khi có triệu chứng nhiễm khuẩn, chống phù nề, chọc hút qua da hoặc dẫn lưu ổ dịch.

7.3. Biến chứng muộn

- Dính cơ ức-đòn-chũm sau mổ.

Xử trí: Phẫu thuật cắt bỏ dải xơ dính + vật lý trị liệu sau mổ.

TÀI LIỆU THAM KHẢO

1. Haugen BR, Alexander EK, Bible KC, Doherty GM, Mandel SJ, Nikiforov YE, Pacini F, Randolph GW, Sawka AM, Schlumberger M, Schuff KG, Sherman SI, Sosa JA, Steward DL, Tuttle RM, Wartofsky L. 2015 American Thyroid Association Management Guidelines for Adult Patients with Thyroid Nodules and Differentiated Thyroid Cancer: The American Thyroid Association Guidelines Task Force on Thyroid Nodules and Differentiated Thyroid Cancer. Thyroid. 2016 Jan;26(1):1-133. doi: 10.1089/thy.2015.0020. PMID: 26462967; PMCID: PMC4739132.

2. Durante C, Hegedüs L, Czarniecka A, Paschke R, Russ G, Schmitt F, Soares P, Solymosi T, Papini E. 2023 European Thyroid Association Clinical Practice Guidelines for thyroid nodule management. Eur Thyroid J. 2023 Aug

14;12(5):e230067. doi: 10.1530/ETJ-23-0067. PMID: 37358008; PMCID: PMC10448590.

3. National Comprehensive Cancer Network, NCCN Clinical Practice Guidelines in Oncology (NCCN Guidelines®) for Thyroid Carcinoma, Version 1.2025 (Fort Washington, PA: National Comprehensive Cancer Network, 2025)

4. Trần Ngọc Lương, Trần Đoàn Kết, Phan Hoàng Hiệp và cộng sự “Ứng dụng dao cắt đốt bằng siêu âm (Harmonic scalpel) trong phẫu thuật một số bệnh lý tuyến giáp”; Đề tài nghiên cứu khoa học cấp Bộ y tế, Nghiệm thu năm 2016.

13. PHẪU THUẬT CẮT 1 THÙY TUYẾN GIÁP VÀ BÁN PHẦN THÙY CÒN LẠI

1. ĐẠI CƯƠNG

Mục đích của phương pháp này nhằm loại bỏ tổn thương tại 1 thùy tuyến giáp (có thể lành tính hoặc ác tính) và tổn thương lành tính tại thùy còn lại. Nguyên tắc là cắt trọn vẹn 1 thùy tuyến giáp và cắt bỏ thùy còn lại với lượng nhu mô còn lại sau cắt xấp xỉ 1 nửa thùy tuyến ban đầu.

2. CHỈ ĐỊNH

- Bướu giáp nhân 2 thùy tuyến giáp có triệu chứng trèn ép hoặc nhân lớn

- Ung thư hoặc nghi ngờ ung thư tuyến giáp

3. CHỐNG CHỈ ĐỊNH

- Viêm giáp cấp, bán cấp, cường giáp chưa ổn định.

- Kèm theo các bệnh nội khoa nặng khác.

4. THẬN TRỌNG

Vùng cổ chứa rất nhiều cơ quan như thực quản, khí quản, động mạch cảnh, tĩnh mạch cảnh vì vậy, tuyệt đối tôn trọng giải phẫu khi mổ tuyến giáp tránh làm tổn thương các cấu trúc này.

5. CHUẨN BỊ

5.1. Người thực hiện

- 3 bác sĩ.

- 2 điều dưỡng.

5.2. Thuốc

- Kháng sinh dự phòng.

- Dung dịch sát trùng.

- Dịch rửa.

5.3. Thiết bị y tế

- Bông, gạc các loại.

- Chỉ khâu: chỉ tiêu chậm hoặc các loại vật liệu cầm máu khác

- Keo chống dính.

- Dao mổ.

- Lưỡi dao siêu âm hoặc dao hàn mạch, hàn mô.

- Tấm dán vùng phẫu thuật trước và sau mổ.

- Bình dẫn lưu.

- Mũ, áo khẩu trang, găng phẫu thuật.

- Vật tư tiêu hao sử dụng cho máy theo dõi thần kinh.

- Máy hút.

- Dao điện.

- Dao siêu âm (hoặc dao lưỡng cực hoặc dao hàn mạch, hàn mô).

- Dụng cụ mổ.

- Máy theo dõi tín hiệu thần kinh trong mổ.

5.4. Người bệnh

- Chuẩn bị người bệnh trước mổ: giải thích và ký cam kết trước mổ, đánh dấu vết mổ trước khi phẫu thuật.

- Khám và giải thích về bệnh tình cho người bệnh và người nhà người bệnh.

- Làm các xét nghiệm cơ bản trước mổ.

5.5. Hồ sơ bệnh án

Bệnh án đầy đủ xét nghiệm, có giấy cam đoan chấp nhận phẫu thuật

5.6. Thời gian thực hiện kỹ thuật: khoảng 1-2 giờ.

5.7. Địa điểm thực hiện kỹ thuật: phòng phẫu thuật.

5.8. Kiểm tra hồ sơ và người bệnh

a) Kiểm tra người bệnh, bệnh phẩm (với các xét nghiệm): Đánh giá tính chính xác của người bệnh, bệnh phẩm: đúng người bệnh, đúng chẩn đoán, đúng vị trí cần thực hiện kỹ thuật.

b) Thực hiện bảng kiểm an toàn phẫu thuật

6. TIẾN HÀNH QTKT

Phương pháp vô cảm: gây mê nội khí quản, gây tê vùng nếu không thể gây mê.

Tư thế người bệnh, vị trí kíp mổ:

- Tư thế người bệnh:

+ Nằm ngửa.

+ Hai tay để dạng.

+ Cổ ưỡn.

+ Độn gối dưới 2 vai.

- Vị trí bác sĩ mổ chính và bác sĩ phụ mổ:

+ Bác sĩ mổ chính: đứng cùng bên với thùy cần phẫu thuật

+ Phụ 1: đứng đối diện với bác sĩ mổ chính.

+ Phụ 2: đứng phía dưới phụ 1.

+ Dụng cụ viên: đứng phía dưới bác sĩ mổ chính.

- Sát trùng trải toan, dán tấm dán vô khuẩn vùng phẫu thuật trước mổ

- Đường rạch da:

+ Được xác định khi người bệnh ở tư thế ngồi.

+ Vị trí ở trên hõm ức 1 cm, tốt nhất là trùng với nếp da.

+ Hướng đường mổ cong lên trên.

6.1. Bước 1: Rạch da và bộc lộ tuyến

- Rạch da qua lớp cơ bám da cổ, ngay phía trên các tĩnh mạch cổ trước trên lớp nông của cân cổ sâu.

- Tách vạt da: theo lớp vô mạch.

+ Lên trên tới sụn giáp.

+ Xuống dưới tới hõm trên ức.

- Đi vào tuyến giáp theo đường bên (không đi theo đường giữa) là đường dọc theo bờ trước của cơ ức đòn chũm. Tách theo cân bọc cơ, từ dưới lên trên dọc theo chiều dài của cơ.

- Tách cơ vai - móng:

- Tách dọc cơ ức - giáp: theo thớ dọc của cơ. Ngay phía dưới cơ là thuỳ tuyến giáp.

Sau khi bộc lộ tới mặt trước của tuyến dùng kẹp cầm máu loại nhỏ phẫu tích tuyến giáp khỏi các thành phần xung quanh như: cơ ức giáp, ức móng ở mặt bên, động mạch cảnh, tĩnh mạch cảnh ở mặt sau.

6.2. Bước 2: Xử lý thương tổn

Bóc tách, cầm máu hay cắt tổ chức.

- Phẫu tích cực dưới:

+ Dùng kẹp cầm máu cặp nhẹ vào cực dưới của thuỳ nơi tổ chức lành kéo nhẹ thuỳ tuyến lên phía trước trên. Nếu là tổ chức u thì phải thận trọng bởi vì nếu cặp thì rất dễ làm vỡ u dẫn đến chảy máu khó cầm làm khó khăn cho quá trình bóc tách.

+ Tiếp tục kéo tuyến lên trên và vào trong để bóc tách tiếp mặt sau bên cực dưới của thuỳ. Đây là nơi đổ vào của động mạch giáp dưới.

+ Phẫu tích bộc lộ, bảo tồn dây thần kinh thanh quản và các tuyến cận giáp

+ Đánh giá sự toàn vẹn của thần kinh thanh quản trước và sau phẫu tích bằng Máy theo dõi tín hiệu thần kinh trong mổ (nếu có)

- Phẫu tích cực trên:

+ Dùng kẹp cầm máu kẹp nhẹ vào mặt tuyến ở phía cực trên dùng kẹp cầm máu khác tách tuyến khỏi khí quản, đốt và cắt các mạch máu.

+ Tiếp tục phẫu tích lên phía trên tới khi quan sát thấy động mạch giáp trên. Đối với động mạch giáp trên dùng dao siêu âm hoặc dao hàn mạch hàn mô cặp cắt và đốt mạch máu.

- Tách thành sau của thuỳ tuyến:

- Tách toàn bộ phần sau ngoài của thuỳ sau đó xác định dây chằng Berry.

+ Phẫu tích bộc lộ, bảo tồn dây thần kinh thanh quản và các tuyến cận giáp.

+ Đánh giá sự toàn vẹn của thần kinh thanh quản trước và sau phẫu tích bằng Máy theo dõi tín hiệu thần kinh trong mổ (nếu có)

+ Trường hợp cắt thùy tuyến: